Istotą twórczości Barbary Jonscher jest odnalezienie esencji fragmentu widzianego przez artystkę świata i przelanie na płótno głębi wewnętrznego przeżycia wynikającego z obcowania z naturą. Uogólnione kształty i jednolita tonacja kolorystyczna niemal każdego dzieła w żaden sposób nie ograniczają działań twórczych artystki. Wręcz przeciwnie, pomagają jej skupić się na odpowiednim operowaniu światłem oraz budowaniu nastroju poprzez różnicowanie faktury dzieła.
Barbara Jonscher urodziła się w 1926 roku w Bydgoszczy. W 1948 roku rozpoczęła studia na gdańskiej PWSSP (przemianowaną później na ASP), które ukończyła w 1951 roku. Następnie kontynuowała naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach pięćdziesiątych artystka stworzyła obrazy i dzieła, które zostały wystawione w 1955 roku w warszawskim Arsenale. Za udział w wystawie „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” otrzymała ona kilka nagród, nie były to jednak jej pierwsze wyróżnienia. Barbara Jonscher była nagradzana już rok wcześniej za dzieła prezentowane podczas wystawy „Junge Generation”, która miała miejsce w Berlinie.
Obrazy malarki odegrały istotną rolę w budowaniu tożsamości sprzeciwiających się socrealistycznym konwencjom „arsenałowców”, którzy postulowali wyższość etyki nad formą oraz powiązanie dzieła z życiem artysty. Szczególnie istotne dla krytyki oraz artystów debiutujących w Arsenale były obrazy nawiązujące do motywów literackich, na przykład słynny „Don Kichot”. Wyrazem poparcia dla ideałów wyznawanych przez malarzy debiutujących w Arsenale było przekazanie przez Barbarę Jonscher swoich prac Muzeum im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim. Zostały one dołączone do kolekcji „Krąg Arsenału”, powstałej z inicjatywy Jacka A. Zielińskiego.
W 1981 roku Barbara Jonscher została uhonorowana prestiżowym wyróżnieniem – Nagrody im. Jana Cybisa. Pięć lat później malarka zmarła w Warszawie. W testamencie przekazała ona dochód ze znacznej części swoich obrazów i rysunków na rzecz niewidomych dzieci z Lasek.
Dorobek twórczy Barbary Jonscher obejmuje portrety, martwe natury, kwiaty oraz pejzaże. Artystka ukazywała zwykle piękno krajobrazu wzbogacone o malarski zapis emocji, które ów widok w niej wyzwolił. Obrazy Barbary Jonscher przedstawiają uproszczoną wizję miejsc oraz kształtów – jest to jakby esencja wspomnienia, wzbogaconego o przemyślenia oraz odczucia artystki. Bardzo istotne są tutaj kolory – paleta barw malarki jest raczej oszczędna, a malowidła często utrzymane są tylko w jednej tonacji. Pomimo to, kolory są intensywne i zróżnicowane, a szczególna dbałość o ukazanie kierunku padania promieni słonecznych sprawia, że światło staje się jakby kolejnym elementem składowym krajobrazu (vide „Krajobraz ze światłem”).
Chociaż świat przedstawiany na obrazach Barbary Jonscher stwarza pozory realności, to jednak malarka nie waha się stosować odważnych rozwiązań kolorystycznych. Sprawiają one, że pozornie zwykłe pejzaże zamieniają się nieoczekiwanie w malarskie zapiski obrazu zupełnie fantastycznego świata. Dzieje się tak choćby w przypadku dzieła zatytułowanego „Konie”. Tytułowe zwierzęta, które wyłaniają się z obfitej, zielonej gęstwiny jedynie kształtem nawiązują do widywanych w rzeczywistości klaczy i rumaków. W oczach Barbary Jonscher są one bowiem niebieskie, a swoim kolorem idealnie wpasowują się w odcień widocznego w oddali jeziora. Wydaje się więc, iż te fantastyczne zwierzęta bardziej związane są z żywiołem wody, niż z powierzchnią zielonych pastwisk i leśnych gęstwin. Warto tu dodać, że w sztuce artystki nie tylko konie nabierają zupełnie nowych, nierealnych barw – jest to bowiem także cecha portretowanych postaci. Barbara Jonscher starała się ograniczyć swoją paletę kolorów do minimum, w związku z czym zrezygnowała z malowania ludzi o naturalnych odcieniach skóry. Portretowane przez artystkę postaci niczym kameleony zapożyczają swoją barwę od otoczenia. Przykładem tego jest choćby wizerunek kobiety z „Półaktu”, której bordowa skóra wybija się z czerwonego tła jedynie dzięki grze refleksów świetlnych. Tylko troszeczkę bardziej realistyczny jest „Autoportret zielony”, który przedstawia niezwykle bladą kobietę o lekko seledynowej cerze, której ciemne włosy w naturalny sposób przechodzą w zielonkawe tło. Wizerunek przedstawianej postaci nie posiada widocznych konturów, co jeszcze bardziej potęguje wrażenie niezwykłej harmonii i ścisłej łączności twarzy i sylwetki kobiety z otaczającym ją światem.
Najbardziej charakterystyczne dla twórczości Barbary Jonscher są jednak nie portrety, lecz nastrojowe pejzaże, takie jak: „Ciemny stateczek”. Większość z nich ukazuje zaledwie wycinek przestrzeni – jest nim często kameralnie miejsce, którego niezwykłość podkreśla bardzo ekspresyjny sposób nakładania farby, nierówna faktura dzieła oraz ujednolicona kolorystyka.
Oprócz oryginalnych pejzaży artystka tworzyła także obrazy przedstawiające działanie lub efekt działania żywiołu – najczęściej ognia. Należą do nich takie dzieła, jak niemal monochromatyczny „Pył i ogień”, „Spalony bukiet” czy „Kwiaty spalone”.
Nina Kinitz 21 czerwca 2009
