Sękowa – kościół św. Filipa iśw. Jakuba

Sękowa – kościół św. Filipa iśw. Jakuba

Parafia w Sękowej powstała na mocy przywileju króla Kazimierza Wielkiego, wydanego w Bieczu ,w roku 1363, 22 lutego. Niektóre źródła historyczne sugerują rok 1346 albo 1348. Król Kazimierz uposażył parafię jednym łanem ziemi i ufundował kościół modrzewiowy. Parafia w Sękowej została erygowana jako jedna z pierwszych w tym regionie.
Około roku 1520 został zbudowany drewniany kościół świętego Filipa i świętego Jakuba jako świątynia parafialna. Od pierwszej połowy XV wieku parafia w Sękowej znajdowała się w dekanacie bieckim. Pod koniec XIX wieku należała do dekanatu gorlickiego. W jej skład wchodziło dwadzieścia jeden wsi: Bartne, Lipna, Konieczna, Krzywa, Jasionka, Gładyszów, Dragaszów, Czarne, Banica, Małastów. Nowica, Pętna, Przegonina, Regetów, Ropica Ruska, Rychwałd, Siary, Skwirtne, Smerekowiec, Wołowiec i Zdynia z Ługiem.

Kościół ze względu na swoją historię i specyficzny wygląd bardzo często nazywany jest Perłą Beskidu Niskiego. Z pewnością należy do najpiękniejszych polskich zabytków drewnianych. Do roku 1914 był uważany za jeden z najpiękniejszych drewnianych kościołów w Małopolsce.

Świątynia od roku 1930 znajduje się w rejestrze obiektów zabytkowych. Kościół wzniesiono około roku 1520, a konstrukcja i układ przestrzenny wnętrza świątyni zachowały się do dzisiaj, wiele elementów budowli uległo jednak zmianom. Pierwszych przekształceń dokonano w wieku XVII , ale najważniejsze nastąpiły w XVIII wieku, kiedy to powstała niska wieża i wysokie soboty (okapy dachu tworzące okalające kościół podcienia), które nadały kościołowi indywidualny charakter.

Prace przy odnawianiu kościoła prowadzono w roku 1819 ( na belce podtrzymującej platformę chóru muzycznego jest data). Na większą skalę odnawianie prowadzono w drugiej połowie XIX wieku ( ściany i strop pokryte zostały polichromią figuralną o motywach neogotyckich). Niestety w roku 1885 świątynia utraciła status parafialny. Stało się tak po wybudowaniu we wsi nowego, murowanego kościoła neogotyckiego pod wezwanie świętego Józefa, oblubieńca Najświętsze Maryi Panny. Jednak drewniany kościółek nadal pozostawał obiektem zainteresowania. Bardzo chętnie rysowali go Stanisław Wyspiański, Włodzimierz Tetmajer, Józef Mehoffer. Do końca roku 1914 we wnętrzu świątyni znajdowały się barokowe ołtarze z obrazami malowanymi przez XVI wiecznych mistrzów cechowych ,a także ambona i chór muzyczny z prospektem organowym. Sprzęty te były wielobarwne i bardzo bogato ornamentowane. Eksponowane miejsce zajmowała również późnogotycka chrzcielnica z datą 1522. W wejściu do zakrystii i nawy uwagę zwracały gotyckie, ornamentowane portale.
W latach 1914 – 1915 kościół został poważnie zniszczony, ponieważ w jego pobliżu przebiegała linia okopów austriackich. Drewniany materiał ze ścian , wieży i dachu posłużył żołnierzom do budowy okopów albo został przeznaczony na opał. Zdewastowano także wnętrze świątyni i zniszczono większość XVI i XVII – wiecznego wyposażenia.
Odbudowę kościoła prowadzono w latach 1918 – 1919. Zrekonstruowano między innymi zakrystię, odtworzono również podcienia i pokryto dachy gontami. We wnętrzu odtworzono gotycką chrzcielnicę i zakonserwowano fragment dawnej polichromii na ścianie południowej. W kolejnych latach, 1942 – 1949 prowadzono prace przy rekonstrukcji ołtarza głównego. Posągi wyrzeźbił Piotr Kędzierski z Krosna, a pracami stolarskimi kierował Franciszek Liszka. Remont był bardzo kosztowny i jego wykonanie było możliwe dzięki funduszom uzyskanym ze sprzedaży drzeworytu przedstawiającego kościół , a wykonanego przez artystkę Marię Gabryel – Różycką. Kolejna renowacja świątyni miała miejsce w latach 1953 – 1955, remontowano między innymi soboty i wieżę , wymieniono także pokrycie dachowe. Po roku 1955 został wykonana ambona , ołtarze boczne oraz balaski.
W roku 1972 została wzmocniona konstrukcja więźby i częściowo wymieniono gontowe pokrycie dachu. Ostatni, bardzo gruntowny remont świątyni rozpoczęto w roku 1983, trwał on kilka lat. Prowadziły go służby konserwatorskie ówczesnego województwa tarnowskiego, przy bardzo dużym zaangażowaniu proboszcza księdza Stanisława Dziedzica. Prace konserwatorskie miały charakter kompleksowy i objęły nie tylko architekturę budowli , ale również jej wyposażenie. Zostało uporządkowane otoczenia kościoła , odtworzono także kamienny mur otaczający kiedyś cmentarz przykościelny.

Obiekt został wyróżniony medalem Europa Nostra w roku 1994 za wzorowo prowadzone prace konserwatorskie, a także nagrodą imienia Brata Alberta i nagrodą Ministra Kultury i Sztuki PRL. W roku 2003 kościół zostaje wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowe UNESCO. Uzasadnieni wpisu: wyjątkowe walory estetyczne, architektoniczne i krajobrazowe.
A.K. 2011-06 -02
Korzystałam: T. Wójcik – Miejsca Święte.
Kolekcja Nasza Polska – Skarby Kultury UNESCO.

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :