Zycie
Jest polskim kompozytorem i dyrygentem urodzonym w Winiszewie 11 grudnia 1876 roku natomiast zmarł tragicznie 8 lutego 1909 roku zasypany przez lawinę.
Do szóstego roku żucia mieszkał w rodzinnym majątku na Liwie – w Winiszewie. Jednak kiedy majątek został sprzedany cała rodzina przeniosła się najpierw do Heidelberga (1882), do Pragi (1885), do Drezna (1886) i do Warszawy (1887), gdzie ostatecznie się osiedlili.
Swoją przygodę z muzyką Mieczysław Karłowicz rozpoczął już w wieku siedmiu lat. Już wtedy pobierał nauki gry na skrzypcach. Początkowo uczył się w Dreźnie, Pradze, a na końcu u Jana Jakowskiego w Warszawie. Natomiast okres od 1889 do 95 to nauka pod okiem Stanisława Barcewicza. Wówczas zaczął także uczyć się harmonii, by później przejść do nauki kontrapunktu i form muzycznych. W tamtym czasie zaczął również komponować.
W roku 1893 podjął naukę na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak uczył się jedynie do 1894 roku, by w 1895 roku wyjechać do Berlina. Początkowo miał uczyć się gry na skrzypcach jednak nie dostał się do Hochschule für Musik i choć zaczął pobierać prywatne lekcje ostatecznie skupił się na nauce kompozycji. Dodatkowo na tamtejszym Uniwersytecie studiował historię muzyki, historię filozofii, psychologii oraz fizyki.
W 1901 roku, po ukończeniu studiów przeniósł się do Warszawy, gdzie działał w Zarządzie Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Założył tam orkiestrę smyczkową, którą prowadził przez jakiś czas. W roku 1907 przeprowadził się do Zakopanego, gdzie spędził resztę swojego życia.
Twórczość
Twórczość Mieczysława Karłowicza wzbudzała mieszane uczucia głównie przez neoromantyczne nawiązania. Właśnie przez to jego twórczość była jako nic innego jak tylko „modernistyczny chaos” i awangardowy charakter. To było w Polsce.
Natomiast za granicą zaś Karłowicz był krytykowany przede wszystkim za eklektyzm i nadmierną fascynację Wagnerem, Straussem i Czajkowskim.
Sławę i uznanie w środowisku muzycznym Karłowicz zyskał po stworzeniu sześciu poematów symfonicznych. Dzięki nim stał się jednym z najwybitniejszych polskich symfoników.
Jednak zarówno w Polsce jak i za granicą przyuważono u Karłowicza dobrą technikę orkiestrową, a w szczególności za ciekawe rozwiązania instrumentacji, świeżości, a także za oryginalność.
Wśród kompozycji Mieczysława Karłowicza odnajdziemy pieśni, muzykę chóralną, instrumentalną, kameralną i wokalną, liczne koncerty i symfonie, opery, balety, utwory fortepianowe, a także różnego rodzaju formy orkiestrowe. Na dorobek kompozycyjny Mieczysława Karłowicza składa się ponad 30 utworów w tym: O, nie wierz – pieśń na głos i fortepian (1892), Z nową wiosną – pieśń na głos i fortepian (1895), Czasem, gdy długo na pół sennie marzę – pieśń na głos i fortepian (1895), Sześć pieśni op1 na głos i fortepian (1895-96), Rdzawe liście strząsa z drzew – pieśń na głos i fortepian (1896), 10 pieśni op.3 na głos i fortepian (1896), Serenada op. 2 na orkiestrę smyczkową (1897), Najpiękniejsze piosenki op.4 na głos i fortepian (1898), Pod jaworem – pieśń na głos i fortepian (1898), Bianca Da Molena op. 6 – muzyka do dramatu Biała Gołąbka Józefata Nowińskiego (1900), Symfonia „Odrodzenie” op. 7 (1902), Na Anioł Pański – melodeklamacja na głos recytujący i fortepian (1902), Koncert skrzypcowy A-DUR op.8 (1902), Powracające fale op.9 – poemat symfoniczny (1904), Odwieczne pieśni op. 10 – poemat symfoniczny (1906), Rapsodia litewska op. 11 – poemat symfoniczny (1906), Stanisław i Anna Oświecimowie op. 12 – poemat symfoniczny (1906), smutna opowieść op. 13 – poemat symfoniczny (1908) oraz Epizod na maskaradzie op. 14 – poemat symfoniczny (1908-09).
Co ciekawe dopiero od Koncertu Mieczysław Karłowski mówi o swojej twórczości jako dojrzałej. Wcześniejsze utwory, zwłaszcza pieśni są nazywane przez niego niczym innym jak tylko grzechami młodości.
Poza twórczością muzyczną w dorobku Mieczysława Karłowicza znajdziemy również szereg publikacji, w tym przede wszystkim: W Tatrach. Pisma taternickie i zdjęcia fotograficzne (Kraków, 1910) oraz zbiory fotografii Tatrzańskie, a także liczne teksty publikowane w pismach: Kurier Zakopiański, Taternik, Słowo Polskie oraz w Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego.
Góry
Mieczysław Karłowicz był zakochany w górach. I choć z górami związany był od 1889 roku to dopiero w 1907 roku przeniósł się do Zakopanego, gdzie działał w Towarzystwie Tatrzańskim. Na samym początku na wspinaczki chodził ze popularnym góralskim przewodnikiem Klimkiem Bachledą później, coraz częściej wyruszał na samotne wyprawy. Do najważniejszych szczytów, które zdobył zaliczyć można: : I wejście na Wielką Kołową Turnię (1907), I wejście na Ciężką Turnię granią północno-wschodnią z Dolinki Spadowej (1908), I zimowe wejście na Kościelec (1908), a także I zimowe wejście na Wołoszyn oraz Żółtą Turnię z przełęczy Krzyżne, wejście na Ostry Szczyt południową ścianą, drogą Häberleina (1908).
Co ciekawe był również jednym z pierwszych narciarzy. Ta pasja pojawiła się w chwili, gdy przeprowadził się do Zakopanego. Był członkiem i czynnym działaczem Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy (ZON). Jako jeden z pierwszych przeszedł na nartach z Hali Gąsienicowej przez Liliowe, Zawory i Koprową Przełęcz do Szczyrbskiego Jeziora.
Inną jego pasją połączoną z górami właśnie była fotografika i publicystyka.
Można powiedzieć, że zginął realizując swoje pasje. Mieczysław Karłowicz 8 lutego 1909 roku wyruszył na jedną ze swoich wycieczek narciarsko – fotograficznych i już z niej nie wrócił. Zasypała go lawina na wschodnich zboczach Małego Kościelca.
Warto tutaj dodać jeszcze, że mimo tak dużej miłości do gór w żadnym utworze Mieczysława Karłowicza nie znajdziemy odwołania do tego tematu.
Marta Kotas 2009.06.20
