Zycie
Jan Kleczyński był polskim pianistą i kompozytorem urodzonym 8 czerwca 1837 roku na Wołyniu natomiast zmarł 15 września 1895 roku w Warszawie.
Pierwsze zetknięcie Jana Kleczyńskiego z muzyką to lekcje u Ignacego Krzyżanowskiego pobierane równolegle z uczęszczaniem do warszawskiego gimnazjum realnego. Następnie przeniósł się do Paryża, gdzie w latach 1855 – 1862 uczył się w paryskim Konserwatorium Muzycznym. Studiował fortepian, teorię muzyki i kompozycję. Edukację ukończył z wyróżnieniem za szczególe osiągnięcia z harmonii.
W 1866 roku Jan Kleczyński wrócił do Polski, gdzie koncertował przez dwa lata. W 1869 roku osiadł w stolicy na stałe i jednocześnie skupił się przede wszystkim na działalności popularyzującej muzykę, zajął się pracą redaktorską oraz krytyką muzyczną.
Jeszcze z Paryża Kleczyński przywiózł niezwykłe zainteresowanie twórczością Fryderyka Chopina. Z racji tego Jan Kleczyński bardzo często wygłaszał liczne wykłady i odczyty właśnie poświęcone tej tematyce. Jego odczyty i prace były drukowane zarówno w Polsce jak i w całej Europie. Kleczyński przez wiele lat zajmował się badaniem kunsztu Fryderyka Chopina. Jego jednym z ważniejszych osiągnięć w tej dziedzinie była redakcja złożonego z dziesięciu tomów wydania Dzieł Chopina (1882).
Jan Kleczyński prowadził również bardzo intensywną działalność publicystyczną. W jego dorobku znajdzie się blisko półtora tysiąca tekstów. Większość była opublikowana w „Echu Muzycznym”, ale Kleczyński publikował również w „Bluszczu”, w „Tygodniku Ilustrowanym”, w „Tygodniku Powszechnym”, w „Kurierze Warszawskim”, a także w „Kurierze Codziennym”.
Ze wspomnianym wcześniej „Echem Muzycznym” związany był najbardziej. Na początku pełnił funkcję redaktora (1879), a rok później już przejął całe pismo i był redaktorem naczelnym. Z czasem przekształcił pismo w dwutygodnik, który miał bardzo duże ambicje i niemal ekskluzywny charakter jeśli chodzi o muzykę. Mimo, że na początku pismo poświęcony było muzyce z czasem zajęto się omawianiem również wydarzeń teatralnych, plastycznych i literackich.
Jan Kleczyński zajmował się w nim przede wszystkim przygotowywaniem recenzji z przedstawień operowych i koncertów. Ponadto pisał o polskich młodych artystach, przede wszystkim pianistach, a także komentował książki muzyczne.
Poza silnym przywiązaniem do „Echa Muzycznego” Jan Kleczyński był jednym ze współtwórców Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, które powstało w 1871 roku. Przez wiele lat był związany z jego działalnością, nie tylko zarządzał Towarzystwem (od 1875 roku sekretarz, od 1877 dyrektor muzyczny), ale również angażował się w działalność artystyczną w tym organizował wieczory koncertowe.
Żoną Jana Kleczyńskiego była Kazimiera Dowgiałłówna, z którą ożenił się ok. 1870 roku. Mieli troje dzieci: córkę Marię i dwóch synów: Jana i Kazimierza. Cała rodzina była silnie związana z życiem muzycznym.
Szachista muzykujący
Jan Kleczyński był również znanym szachistą, a jego osiągnięcia na tym polu są niemal równorzędne do kariery muzycznej. Z gra zapoznał się podczas swojego pobytu w Paryżu. kiedy wrócił do Warszawy założył kącik szachowy w kilku pismach, wiele z nich sam przez długi czas prowadził. Najdłużej związał się z rubryką w „Tygodniku Ilustrowanym”.
W latach 60. i 70. XIX wieku był jednym z czołowych warszawskich szachistów. Jako jeden z inicjatorów, Jan Kleczyński zajmował się organizacją meczu korespondencyjnego pomiędzy Warszawą a Moskwą. Pomagał mu jego częsty przeciwnik szachowy Szymon Winawer.
Wygrywał wiele konkursów szachowych, a także toczył pojedyncze mecze m.in. z Wincentym Niewiadomskim.
Stopniowo musiał jednak ograniczyć grę w szachy na rzecz innych obowiązków jednak na chwilę przed śmiercią, w 1895 roku, zagrał jeszcze kilka partii.
Kleczyński zmarł 15 września 1895 roku tym samym nie dokończył szachowego meczu korespondencyjnego odbywającego się w ramach gry pomiędzy Warszawą a Łodzią.
Twórczość
Jan Kleczyński tworzył zarówno utwory fortepianowe, utwory chóralne jak i pieśni solowe, duety wokalne, a także opracowania ludowe. Część z nich jak np.: Trio fortepianowe g-moll, Sonata skrzypcowa czy Romans na wiolonczelę nie przetrwała do dnia dzisiejszego.
Jego kompozycje prezentowano nie tylko w Krakowie, ale również w Pradze czy we Lwowie, często jego utwory były wykonywane przez innych artystów.
Jan Kleczyński był również zafascynowany muzyką góralską, przyjaźnił się z Sabałą. Dzięki temu, a także dzięki wpływom Chałubińskiego i Paderewskiego zaczął zbierać i opisywać tamtejsze melodie, a znakomitą ich część utrwalił w różnych publikacjach: w „Echu Muzycznym” (Pieśń zakopańska 1883, Zakopane i jego pieśń, 1884, Wycieczka po melodie, 1884), a także w „Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego” (Melodie zakopańskie i podhalskie, 1888).
Poza twórczością muzyczną Jan Kleczyński ma na swoim kącie również liczne opracowania dydaktyczne, do których zaliczyć możemy m.in.: Wprawy pięciopalcowe (1889), a także liczne przekłady zagranicznych teoretyków muzyki: O prawach ekspresji muzycznej Mathisa Lussy’ego („Echo Muzyczne”, 1881), Katechizm muzyki Johanna Christiana Lobe (1887), O pedale fortepianowym H. Schmidta (1881). Do innych publikacji Kleczyńskiego zaliczyć możemy m.in. te opublikowane w „Echu Muzycznym” takie jak: Pieśni narodowe Słowian południowych (1881), Rzadkości muzyczne Biblioteki Jagiellońskiej (1884), O technice gry fortepianowej (1889), cykl Muzyka w domu (1889-1890), cykl Wzorowi kapelmistrze (1889-1891), O estetyce libretta muzycznego (1892) czy O bezstronności krytycznej (1894).
Marta Kotas 2009.06.20
