Zgodnie z tradycją żydowską, stworzenie świata nastąpiło w 3761 roku p.n.e., licząc według kalendarza gregoriańskiego. Pierwszy człowiek został stworzony pierwszego dnia miesiąca Tiszrej, czyli w Rosz Haszana. Tego samego dnia jednak zgrzeszył, został przez Boga osądzony, prosił o przebaczenie i został wygnany z Ogrodu Eden. Dlatego święto Rosz Haszana jest jednocześnie radosnym początkiem roku i groźnym Dniem Sądu. Właściwe Rosz Haszana przypada w tym roku 29 września, ale podobnie jak inne żydowskie święta, obchody rozpoczynają się poprzedniego wieczora.
„Literowy zapis nadchodzącego żydowskiego Nowego Roku tworzy słowo +esew+ czyli trawa, niech więc rok 5772 będzie jak trawa, która rozwija się, więdnie i ponownie odżywa. Żydzi często także są jak trawa, czasami rozwijają się i kwitną, a czasami więdną. Zawsze jednak wierzymy, że mają moc odrodzenia się” – mówi Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski.
Wedle tradycji żydowskiej w Rosz Haszana Bóg otwiera księgi i zapisuje w nich przyszłość całej ludzkości – każdego z osobna i całych narodów. Istnieją trzy rodzaje ksiąg: Księga Sprawiedliwych, Księga Złoczyńców i Księga Przeciętnych. Sprawiedliwi i złoczyńcy od razu zostają zapisani do odpowiednich ksiąg. Większość ludzi trafia jednak do Księgi Przeciętnych. Czekają oni dziesięć dni aż do Jom Kipur (Dzień Sądu i Odpuszczenia), kiedy zostanie wydany na nich wyrok – w której z dwu pierwszych ksiąg będą zapisani.
Podczas świąt Rosz Haszana Żydzi odmawiają dodatkowe modlitwy Musaf, dmie się kilkakrotnie w szofar, liturgiczny instrument dęty, wykonany z rogu kozła lub barana, którego zakrzywienie ma przypominać, że człowiek powinien ugiąć się przed wolą Bożą – stąd polska nazwa Rosz Haszana – Święto Trąbek. Starym obyczajem związanym z Rosz Haszana jest taszlich, czyli wyrzucanie zawartości kieszeni do wody – rzeki, stawu, źródła. Ten gest symbolizuje odrzucanie grzechów. W Rosz Haszana składa się życzenia: „Obyście byli zapisani na Dobry Rok!” (hebr. „Leszana towa tikatwu!”) i „Szczęśliwego roku!” (hebr. „Szana towa!”).
Na kolację w Rosz Haszana jada się chałę moczoną w miodzie, odmawiając specjalną modlitwę: „Boże – daj słodki rok”. Spożywanie słodkich pokarmów w czasie tego święta ma symbolizować błogosławieństwo i obfitość. Jada się więc plasterki jabłek maczane w miodzie i cymes marchewkowy. Podczas uroczystej kolacji podaje się głowę ryby, co ma symbolizować początek roku. Tradycyjnie jada się karpia faszerowanego albo nadziewanego, zupę owocową z kluseczkami albo smażonymi paluszkami, mostek cielęcy albo pieczeń, drób pieczony, świeże owoce i kompot.
Żydowski nowy rok rozpoczyna dziesięć dni pokuty, nazwanymi „strasznymi dniami” (Jamin Nora’im). W tym okresie każdy Żyd dokonuje bilansu swojego życia. Punktem kulminacyjnym tego czasu jest Dzień Pojednania – Jom Kipur. Jednak Bóg przebacza grzechy popełnione przeciw bliźnim tylko wtedy, gdy skrzywdzony wybaczy winowajcy. Dlatego każdy musi przed Sądnym Dniem prosić bliźniego o przebaczenie. (PAP)
aszw/ ls/
