StanisławOsostowicz to artysta, który bezkompromisowo odrzucił akademickie wzorce isamodzielnie poszukiwał nowych sposobów obrazowania świata. Jego rewolucyjnepoglądy na sztukę narodziły się niedługo przed obroną pracy dyplomowej.Swoistym manifestem przekonań artysty było namalowanie legendarnej „Epopeichłopskiej” – obrazu, którego wystawienie na widok publiczny zaowocowałointerwencją policji oraz usunięciem Osostowicza z Akademii Sztuk Pięknych.
StanisławOsostowicz urodził się w 1906 roku w Tarnopolu. Tajniki malarskiego kunsztupoznawał najpierw w szkole zawodowej Malarstwa Dekoracyjnego, a następnie naWydziale Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego przy Państwowej SzkolePrzemysłowej we Lwowie. Najbardziej burzliwym, a zarazem owocnym okresem wedukacji Osostowicza były jednak lata nauki w krakowskiej Akademii SztukPięknych.
Młodyartysta czerpał wiedzę o malarstwie od wybitnych znawców sztuki. Jegonauczycielami byli m.in.: Władysław Jarocki, Xawery Dunikowski, KazimierzSichulski i Stanisław Kamocki. Prawdziwym autorytetem dla Osostowicza byłjednak Fryderyk Pautsch – reprezentant nurtufolklorystyczno-ekspresjonistycznego, a zarazem ówczesny rektor uczelni. Już napoczątku edukacji w murach krakowskiej ASP młody malarz zyskał uznanieprofesorów. Chwalony przez samego rektora artysta został wkrótce przyjęty doKrakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.
Wtym okresie głównym źródłem inspiracji była dla niego natura, twórczośćPautscha oraz obrazy kapistów. Jego sztuka bazowała początkowo na wzorcachmalarstwa klasycznego, lecz dało się w niej zauważyć również swoistą dekoracyjność.
Około1931roku nastąpiła prawdziwa rewolucja w postrzeganiu malarstwa przez StanisławaOsostowicza. Zaczął on wtedy utożsamiać naukę krakowskich profesorów ze źródłemarchaizmów, które nie mają nic wspólnego z prawdziwym życiem i rzeczywistą roląsztuki. Akademia Sztuk Pięknych poczęła jawić mu się jako „klasztor, gdzieprzed oczy studentów usiłuje się zapuścić różowe kotarki, draperyjki i pokazujesię piękno nieistotne! By tylko niewyjrzał przez kotarkę poza obręb akcesorii malarskich w świat wolnego życia ijego potężnych zagadnień i przejawów”.
Artystazaczął operować nasyconymi kolorami, a faktura jego obrazów stała się bardziejzróżnicowana. Nowe dzieła Osostowicza wyróżniały się zdynamizowaną wewnętrzniekompozycją, która w połączeniu z intensywnymi barwami sprawiała wrażenierozedrgania przedmiotów i nerwowego ruchu ludzi. Wewnętrzne napięcie orazwyraźnie wyczuwalny niepokój przenikały każdy centymetr obrazów i udzielały sięodbiorcom dzieł. Nowa wizja sztuki Osostowicza ubarwiła scenki z życianiewielkich miasteczek i ożywiła obrazy społecznie zaangażowane. Oprócztargowisk, uliczek, cyrków, wizerunków wieśniaczek i mężczyzn w kapeluszachmalował on teraz także zamieszki uliczne, więzienia oraz głodnych ludzi.
Jeszczejako student artysta poznał przyszłych członków Grupy Krakowskiej – HenrykaWicińskiego, Leopolda Lewickiego i Jonasza Sterna. W 1931 roku wśród młodychadeptów sztuki padł pomysł utworzenia grupy Żywi, której nazwa wyrażała chęćodcięcia się od akademickiej wizji malarstwa oraz podkreślała związek sztuki zproblemami społecznymi. Statut ugrupowania nie został jednak zatwierdzony przezsenat akademii, co doprowadziło do konfliktu pomiędzy studentami orazprofesorami. Niedługo po tym Stanisław Osostowicz namalował „Epopeję chłopską”,dzięki której miał ubiegać się o dyplom krakowskiej uczelni. Obraz przedstawiałkłębiące się tłumy ludzi o umownych, lecz pełnych ekspresji sylwetkach.Kontrastowe połączenia barw potęgowały wrażenie pulsującego ruchu orazprzywoływały nastrój rebelii. Widok zbuntowanego tłumu i ogarniętych pożaremdomów nie wzbudził uznania profesorów, a dzieło zostało uznane za zbytradykalne. Władze uczelni zażądały usunięcia tego i kilku innych obrazów zwystawy, lecz niepokorni studenci wnieśli je ponownie jeszcze przed publicznymotwarciem ekspozycji. W ten sposób wywiązał się ogromny skandal. Na pomocwezwano policję, a Osostowicza i dwóch innych artystów relegowano z uczelni.
Obrazyusunięte z pokazu wzięły udział w wystawie ZPAP-u w Krakowie, której efektembyło założenie Grupy Krakowskiej. Leon Chwistek udzielił poparcia artystom,którzy wkrótce organizowali kolejne wystawy pod szyldem nowo powstałegougrupowania. W 1935 roku Stanisław Osostowicz zdobył dyplom krakowskiej ASP, aniespełna rok później przyznano mu także stypendium z Funduszu KulturyNarodowej.
Opróczmalowania obrazów i tworzenia grafik, rysunków oraz kolaży artysta zajmował siętakże scenografią – w 1937 roku współpracował z Teatrem Cricot. Na krótko przedśmiercią przyjął również posadę rysownika w warszawskim Muzeum Narodowym.
StanisławOsostowicz zginął w 1939 roku podczas oblężenia Warszawy. Duża część jego dorobkuartystycznego uległa zniszczeniu lub zaginęła podczas wojny. Do naszych czasówocalał niewielki fragment bogatej twórczości malarza.
Nina Kinitz 13 grudnia 2010r
