Eugeniusz
Geppert urodził się w 1890 roku we Lwowie. Jego edukacja przebiegała dwutorowo
– w tym samym bowiem czasie doskonalił swój warsztat malarza w Szkole Leonarda
Stroynowskiego w Krakowie i zdobywał wiedzę prawniczą jako student Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Następnie przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie,
gdzie kształcił się w pracowni Jacka Malczewskiego.
Wybuch
I wojny światowej zaskoczył Eugeniusza Gepperta podczas wakacyjnego pobytu na
Białorusi. Artysta został zesłany do Orenburga nad rzeką Ural, przebywał tam
przez kilka kolejnych lat. Pobyt na zesłaniu nie zniszczył jednak jego
malarskich ambicji. Pomimo niesprzyjających okoliczności Geppert nadal pragnął
rozwijać swój talent, efektem tego było powstanie wielu nowych dzieł. Po
opuszczeniu Orenburga powrócił na studia, które ukończył w 1920 roku.
Pięć lat później otrzymał on stypendium Związku Polskich
Artystów Plastyków, dzięki któremu mógł wyjechać do Francji. Prezentował tam
swoje prace podczas kilku wystaw indywidualnych oraz trzykrotnie brał udział w
ekspozycji obrazów na Salonie Jesiennym. Podczas pobytu w Paryżu artysta
zgłębił także tajniki malarstwa mistrzów renesansu oraz zapoznał się bliżej z
elementami stylu impresjonistycznego.
Eugeniusz Geppert
opuścił Francję w 1928 roku i przeniósł się do Krakowa. Czas upływał mu na
tworzeniu oraz wystawianiu prac (m.in. w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół
Sztuk Pięknych, Instytucie Propagandy Sztuki i warszawskim Towarzystwie Zachęty
Sztuk Pięknych), a także działalności w Zworniku i
Nowej Generacji . Od 1932 roku artysta współpracował z czasopismami
tj. Głos Plastyków i Czas , a później
także z Przeglądem Artystycznym . W międzyczasie
prezentował swoją twórczość w Los Angeles oraz w Pittsburgu (Międzynarodowa
Wystawa Sztuki, 1938 rok).
W 1946 roku malarz przeniósł
się do Wrocławia i podjął pracę w tamtejszej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk
Plastycznych na stanowisku profesora, a później również rektora. Na początku
lat sześćdziesiątych artysta znalazł się w gronie założycieli Szkoły
Wrocławskiej , znanej później pod nazwą Grupy Wrocławskiej
.
Dorobek twórczy Eugeniusza Gepperta obejmuje
nie tylko obrazy, ale również książki o następujących tytułach:
Formalne i nieformalne zagadnienia w malarstwie polskim ,
Moja droga , Przeszłość daleka i bliska . Artysta
zmarł we Wrocławiu w 1979 roku.
W twórczości Eugeniusza
Gepperta dominuje motyw jeźdźca na koniu, który przewija się zarówno w
malarstwie olejnym, jak i akwareli oraz rysunku. Jego dzieła przedstawiały zwykle
zwarte szwadrony ułanów, oddziały szwoleżerów wyruszających na bitwę, sylwetki
koni biorących udział w wyścigach oraz polowania. Źródłem inspiracji były dla
malarza obrazy Piotra Norblina, Piotra Michałowskiego oraz Juliusza i Wojciecha
Kossaków. Istotną rolę w kształtowaniu zainteresowań twórczych Eugeniusza
Gepperta odegrał również jego nauczyciel – Jacek Malczewski. To właśnie on
zaciekawił młodego malarza tematyką patriotyczną.
Ciekawym
przykładem twórczości malarza jest pochodzący z 1924 roku obraz –
Pobudka . Na pierwszym planie widzimy monumentalną sylwetkę białego konia,
który zdaje się unosić w pędzie nad wyboistą drogą. W pustym siodle próżno
szukać jeźdźca, a po zadzie rumaka ześlizguje się ciało mężczyzny w niebieskiej
czapeczce. Na pierwszy rzut oka widzimy więc scenę upadku, lecz nie dajmy się
zwieść pozorom! Gdy wzrok przyzwyczai się już do wyrazistej bieli końskiej
sylwetki zobaczymy bowiem, że dorodny rumak kroczy reprezentacyjnie, prowadzony
przez mężczyznę w żółtym kubraku, a jeździec wcale nie spada, lecz jedynie przechyla
się na gniadym koniu, który właśnie staje dęba na drugim planie. Iluzja upadku
to nie jedyna niespodzianka, jaką Geppert przygotował dla widza. Zwykła scena
konnej przejażdżki została bowiem wzbogacona o odniesienia mitologiczne – w
prawej części obrazu widoczne są przedstawicielki mitycznego świata, które w
malowniczy sposób pozują na tle rzeki, zdobiąc swoje nagie ciała transparentnym
woalem. Obecność trzech kąpiących się nimf sprawia, że świat przedstawiony na
obrazie Gepperta staje się jeszcze bardziej nierzeczywisty, a widz nabiera pewności,
że ukazana przez artystę scenka jest tylko pretekstem do gry w aluzje i
niejednoznaczne skojarzenia.
Choć wizerunki jeźdźców
stanowią najbardziej reprezentatywny typ obrazów Eugeniusza Gepperta, to warto
jednak wspomnieć, że jego spuścizna artystyczna obejmuje również martwe natury,
portrety, akty i pejzaże.
Z czasem twórczość malarza
ewoluowała – w drugiej połowie lat 50. dzieła utrzymane w stylistyce nowego
klasycyzmu ustąpiły na rzecz bardziej niejednoznacznych obrazów, kwalifikowanych
często jako abstrakcje aluzyjne. Przewodnia rola barw w kompozycjach Eugeniusza
Gepperta uczyniła go jednym z reprezentantów koloryzmu.
Bibliografia:
Mariusz Hermansdorfer, Eugeniusz Geppert
, Wrocław 2007,
www.culture.pl
Nina Kinitz 25 stycznia 2010
