Witold Marian Gombrowicz urodzony 4 sierpnia 1904 roku był powieściopisarzem, dramaturgiem, eseistą i prowokatorem.
Urodzony w zamożnej rodzinie odebrał gruntowne wykształcenie – ukończył Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Warszawie, a następnie zdał na Uniwersytet Warszawski, na którym studiował prawo. Zaczął pisać w wieku szesnastu lat, jednak na swój pisarski debiut musiał poczekać do roku 1933, nastąpił on wraz z wydaniem zbioru opowiadań, który został zatytułowany jako Pamiętnik z okresu dojrzewania. Autor był w wieku 29 lat, a za cały nakład zapłacił ojciec. Mimo że krytyka wystąpiła przeciwko pisarzowi (wykorzystując tytuł do wykpiwania niedojrzałości autora), ów debiut zagwarantował mu, że odtąd jego felietony literackie ukazywały się regularnie w prasie. Podczas kolejnych miesięcy autor zaprzyjaźnił się z Brunonem Schulzem i Adolfem Rudnickim, natomiast w wieku 31 lat rozpoczął pracę nad „Ferdydurke”, która ukazała się już dwa lata później i zapewniła pisarzowi rozgłos w literackich kręgach.
W następnych latach Gombrowicz wiele podróżował, m.in. przebywał w polskich górach, zwiedził Rzym, Wenecję, Wiedeń oraz ukazał się dramat „Opętani” w prasie warszawskiej i kielecko-radomskiej. Co ciekawe – utwór publikuje pod pseudonimem Zbigniew Niewieski; czytelnicy zarzucali mu, że autor bał się krytyki. Tydzień przed wybuchem II wojny światowej, Witold Gombrowicz emigruje do Buenos Aires, gdzie zostanie aż do roku 1963. Pobyt w Argentynie umożliwił pisarzowi spotkanie się z Jorge Luisem Borgesem, o którym Gombrowicz pisał w „Trans-Atlantyku”. Kiedy przebywa w odległym kraju, w Drohobyczu został zastrzelony Bruno Schulz, a podczas powstania warszawskiego brat i bratanek Gombrowicza zostali schwytani i trafili do Oświęcimia. W roku 1951 powstają pierwsze szkice „Kosmosu” i „Operetki”. Sześć lat później w „Dzienniku” Gombrowicz wspomina o rozpoczęciu pracy nad „Pornografią”. Sam przyznaje, że nie śpieszy mu się z wydaniem jej szybko i zostaje wydana dopiero w roku 1960.
Trzy lata później wraca do Europy, próbuje kontynuować „Kosmos”, ale przerywa mu kampania prasowa przeciwko niemu – zarzuca się mu „ciągotki faszystowskie”… Natomiast rok 1965 był bardzo burzliwy. Jego dom odwiedza wiele osobistości, np. Miłosz, Mrożek, Lenica, których rozmowy były inspiracją do dokończenia „Kosmosu”. Książka ukazuje się w tym samym roku i zostaje okrzyknięta jako jedną z jego dojrzalszych lektur. Jednocześnie w „Dziennikach” dzieli się obawą, że w Argentynie zostawił naturalnego syna. Swoim esejem „O Dantem” wzbudził wiele kontrowersji – m.in. sprowokował wybuch złości Ungarettiego, a Dominik de Roux zakończył rozmowy z pisarzem, które prowadził od roku 1967. Trzy lata później, po pół roku małżeństwa z Ritą, Witold Gombrowicz umiera. Na ostatnie pytanie w ostatnim wywiadzie: „Jakie ma Pan plany na przyszłość?”, odpowiedział: „Grób.”. Grób znajduje się na cmentarzu w Vence.
Jolanta Nowaczyk 2009.05.18
