Świetność dworu i jego stały rozwój został już wcześniej zahamowany głównie z powodu długów. Ponadto zmiany społeczne zachodzące w Polsce odbiły się też na zamożności szlachty, która musiała w coraz większym stopniu dokładać do majątków ziemskich, które z kolei nie przynosiły już takich dochodów jak za czasów pańszczyzny.
Właściciele zaczęli prowadzić najróżniejszą dzialalność gospodarczą. Świadczy o tym choćby kontrakt dzierżawny majątku Pogorzel z 16 XI 1818r., w którym mówi się, że do zabudowań dworskich folwarku w Pogorzeli oprócz murowanego dworu wchodziły: browar, gorzelnia, obory, chlewnie, stajnia, stodoła, owczarnia, spichlerze, karczma wjezdna i kuźnia. Tak zorganizowany folwark był samowystarczalny, a nadwyżki produkcji sprzedawane były na zewnątrz.
W XX wieku dwór przechodził kolejno przez różnych właścicieli prywatnych, do których m.in. można zaliczyc rodziny: Prus – darczyncę działki pod późniejszą szkołę oraz od którego nazwiska pochodzi nazwa gruntów wokół dzisiejszej szkoły, które niegdyś nazywane byly „Prusami”; Lewiccy – własciciele dworu do wczesnych lat powojennych.
Późniejsze losy pogorzelskiego dworu wyznaczały kolejne koncepcje jego zagospodarowania. Wpisany 9 kwietnia 1962 roku do rejestru zabytków został uchroniony przed degradacją po zniszczeniach wojennych.
Po wojnie próbowano stworzyć w nim gospodarstwo rolne, co skonczyło się fiaskiem z powodu zaciętości i przywiązania pogorzelskich chłopów do ziemi.
Dworek posłużył za miejsce, gdzie kręcono w 1974 zdjecia do filmu „Noce i dnie”, stylizował powieściowy dom Pamietów.
W początkach XVIII wieku po rodzinie Sienickich Pogorzel podobnie jak okoliczne dobra włącznie z Siennicą trafiła w ręce rodziny Rudzienskich herbu Prus. Przed 1740 rokiem, w Pogorzeli Kazimierz Rudzieński wybudował dwór z przeznaczeniem na siedzibę rodziny. I trudno sie dziwić, bo okolica jest przepiękna.
Dwór Rudzieńskich zaprojektowany został prawdopodobnie przez Symeona Gaygiera późniejszego współarchitekta siennickiego klasztoru reformatów. Po starym zawsze nadchodzi nowe, rownież dworek został wybudowany na miejscu starych zabudowań folwarcznych.
Początkowo dwór miał dach czterospadowy i nie posiadał balkonu ani tarasu. Dobudowano go dopiero w okolo 1900 roku. Opisując architekturę dworu można śmiało powiedzieć, że jest to budowla późnobarokowa. Wymurowany z cegły a potem otynkowany. Ma on kształt prostokąta, parterowy z piętrową cześcią środkową wysuniętą ryzalitowo od frontu i od ogrodu wraz z jednoosiowymi obustronnymi ryzalitami skrajnymi. Podpiwniczony z mieszkalnym poddaszem, krytym dachem naczółkowym. Układ wnętrz jest dwurtaktowy. Sień występuje na osi prostokąta z dwiema klatkami schodowymi na piętro i do piwnicy. Salon jest dość obszerny ze ściętymi narożami. Piwnice dworu są sklepione kolebka koszowa i kryte sklepieniem zwierciadlanym. Posadzki sieni wykonane sa z czerwonego marmuru. Co ciekawe, do dzisiejszych czasów zachował się w jednym z pomieszczeń, kominek z XIX w .
Stary dwór ma oczwiście i swoją tajemnicę. Pod tarasem podobno znajduje się wejście do tunelu łączącego dwór pogorzelski z kościołem w Siennicy. Strasi mieszkańcy mówią, że w czasie wojny ukrywali się tam Żydzi.
Zewnętrzne elewacje dworu rozczłonkowane są pilastrami toskańskimi, zdwojonymi jednostronnie na narożach, dźwigających uproszczone belkowanie. Ryzality środkowe są uwieńczeniem trójkatnych szczytów. Przed salonem dworu znajduje się wysunięty taras z dwoma biegami schodów, który pierwotnie ozdobiony był balustradą tralkową i wazonami piaskowcowymi z 1817 roku. Do czasów współczesnych zachował się jeden z dwu wazonów – stoi on w siennickim kościele parafialnym służąc jako chrzcielnica.
W niedługim czasie po wybudowaniu dworu został założony park. Początkowo jako regularny, później przekształcony na krajobrazowy. Park przepiękny, ujęty z trzech stron szpalerami, z czwartej zamknięty budynkiem dworu wyniesionym na tarasie ziemnym. Na osi tarasu pozostały jeszcze ślady alei z kwaterami po bokach oraz półkolistym szpalerem na zamknięciu. Od frontu wiedzie podjazd ze sladami kolistego gazonu. Oprócz parku w obrębie dworu znajduje się też od strony północno-wschodniej kompleks stawów z drewnianą altaną wybudowaną w latach 90-tych XX wieku oraz mostkiem. Stawy zasilane są wodą z pobliskiej strugi tzw. „Strugi pogorzelskiej”. Bierze ona początek na bagnach pogorzelskich płynąc w kierunku rzeczki Sienniczanka, do której wpada w okolicach wsi Gagolina.
Kazimierz Rudziński po wybudowaniu dworu w latach 1749-1751 ufundował wraz z małżonką Antoniną z Nowosielskich w Siennicy klasztor dla zakonu reformatów projekt wykonany zostal przez nadwornego architekta królewskiego Antoniego Solarii i architekta Symeona Gaygiera.
Po śmierci Kazimierza i Antoniny dzieła dokończył ich syn Michał Rudziński, kolejny właściciel dóbr Pogorzel, fundując niektóre elementy wewnętrznego wystroju kościoła. To właśnie w tym kościele Reformatorów znajdują sie groby Rudzinskich m.in. Wojewody Rudzińskiego, jego syna Michała, zaś na chórze i w tablicy pamiątkowej w korytarzu prowadzącym na zachrystię widnieją portrety Kazimierza i Michaliny Rudzińskich.
Z początkiem XIX wieku powstała figurka Świętej Trójcy zwana Tronem Łaski. W Pogorzeli podobno było tych figurek aż 14.
Monika Sadowska 2008.05.14
