Andrzej Frycz Modrzewski urodził się 20 września 1503 roku w Wolborzu. Jego ojciec był wójtem wolborskim, który używał przydomka „Frycz”. Uczył się w szkole parafialnej w Krakowie. W 1517 roku został studentem na Akademii Krakowskiej. Studia ukończył po dwóch latach, poprzestając na stopniu bakałarza (dzisiejszy licencjat). Nauki pobierał również w Wittenberdze.
Ok. 1522 roku przyjął niższe święcenia kapłańskie. Znalazł pracę w kancelarii prymasa Jana Łaskiego. Od 1547 roku był sekretarzem Zygmunta I Starego, a w roku 1553 objął urząd wójta Wolborza.
W 1560 roku wziął ślub z Jadwigą Kamieńską, pomimo, że był duchownym. Stracił z tego powodu wójtostwo wolborskie. Z Jadwigą miał troje dzieci: Andrzeja, Elżbietę i Łucję. Był w posiadaniu majątków Skrzynki i Małecz.
Modrzewski brał czynny udział w życiu politycznym. Chciał zrównania wszystkich grup społecznych. Postulował za ostrzejszymi karami za zabójstwo, popierał karę śmierci za kradzież. Niektóre z jego poglądów były wręcz utopijne. Był przeciwnikiem wojen zaborczych. Żądał prawa własności i swobodnego przemieszczania się chłopów
Najbardziej znane dzieło Modrzewskiego De Republica emendanda (O poprawie Rzeczypospolitej), napisane po łacinie w 1551 roku, składa się z pięciu ksiąg:
• De moribus (O obyczajach)
• De legibus (O prawach)
• De bello (O wojnie)
• De Ecclesia (O Kościele
)
• De schola (O szkole)
Jest ono poświęcone przebudowie państwa, laicyzacji (świadomemu działania władz, zmierzającemu do wyeliminowania wpływu religii na życie polityczne i społeczne) oświaty, równości wszystkich obywateli wobec prawa.
Modrzewski był znawcą starożytnych pisarzy, biegłym teologiem i filozofem. Przejmował się wszystkimi społecznymi krzywdami i miał na względzie dobro całego państwa. Mimo częstych sporów z Kościołem, był osobą bardzo religijną. Modlił się: „Panie Boże, racz wszyskiemu ślacheckiemu stanowi takie serce dać, aby oni, odrzuciwszy na stronę miłość samych siebie, wszytkę Rzeczpospolitą, to jest wszytki ludzie w tym społecznego życia towarzystwie z nami mieszkające, miłowali, o wszytkie się starali, wszytkich gardła, pożytków i zacności bronili.”.
Przez ostatnie lata życia zagłębiał się w ideologię kalwińską, zwłaszcza ariańską. Zmarł w 1572 roku, w Wolborzu. Prawdopodobnie został pochowany w tajemnicy, ponieważ był wszechobecnie uznawany za heretyka. Jego grobu nie odnaleziono.
Źródła:
-„Zarys dziejów literatury polskiej” J. Kleiner, W. Maciąg
-www.wikipedia.pl
Hanna Szczesiak 2008.06.29
