Będzie to pierwszy w historii kinematografii film opowiadający o losach czeskiego studenta. Zdjęcia do niego, na podstawie scenariusza historyka filmowego Sztiepana Hulika, rozpoczną się wiosną, a na ekrany obraz trafi najwcześniej w przyszłym roku – poinformowała cytowana przez agencję prasową CTK Pavla Brożkova, rzeczniczka czeskiej filii telewizji HBO.
Produkcją zajmie się czeska firma Nutprodukce. Konsultację historyczną zapewni specjalista z Instytutu Badania Reżimów Totalitarnych (USTR, czeskiego odpowiednika IPN), Petr Blażek – autor monografii o samospaleniu Ryszarda Siwca, Polaka, który w proteście przeciw inwazji wojsk bloku wschodniego na Czechosłowację, podpalił się w sierpniu 1968 roku na stadionie X-lecia w Warszawie.
Jan Palach oblał się benzyną i podpalił 16 stycznia 1969 roku na położonym w centrum Pragi Placu Wacława. Zaprotestował w ten sposób przeciw ograniczeniu swobód obywatelskich po wkroczeniu do Czechosłowacji, niecałe pół roku wcześniej, wojsk Układu Warszawskiego, a także przeciw bierności czeskiego społeczeństwa wobec rozprawy komunistów z osiągnięciami „praskiej wiosny” z 1968 roku. Mężczyzna zmarł trzy dni po swym dramatycznym proteście w następstwie dotkliwych poparzeń, które obejmowały ponad 80 proc. powierzchni ciała.
Czyn Palacha stał się na całym świecie symbolem walki z biernością. W Czechosłowacji powtórzyło go w ciągu kilku miesięcy 29 osób, z czego siedem zmarło. Palach nie mógł wiedzieć o samospaleniu Siwca, gdyż polskie służby skutecznie wyciszyły całe wydarzenie na warszawskim stadionie.
Agnieszka Holland zna bardzo dobrze historię Palacha i rozpoczynającej się po stłumieniu „praskiej wiosny” tzw. normalizacji; w czasie gdy Palach podpalił się, studiowała na prestiżowym praskim Wydziale Filmowym i Telewizyjnym Akademii Muzycznej (FAMU). Reżyserka patronuje też uruchomionej przed kilkoma dniami, w 43. rocznicę śmierci, specjalnej stronie internetowej poświęconej Janowi Palachowi.
Dla HBO Holland pracowała już wcześniej przy kręceniu amerykańskiego serialu „Prawo ulicy” i współpracowała przy produkcji serialu „Treme”. Z czeskimi ekipami filmowymi miała kontakt przy kręceniu polsko-słowacko-czesko-węgierskiej koprodukcji „Janosik. Prawdziwa historia”.
Z Pragi Michał Zabłocki (PAP)
zab/ hes/
