Piotr Skarga (naprawdę Piotr Powęski, nazwisko wywodzi się z wsi Powązki) urodził się 2 lutego 1536 roku w Grójcu. Pochodził on ze szlachty zagrodowej. Był najmłodszym synem Anny i Michała Powęskich; miał trzech braci i dwie siostry. Ogół szlachecki podejrzewał, że pochodził on nie z rodziny szlacheckiej, a z zamożnej rodziny chłopów.
We Lwowie, w 1564 roku, przyjął święcenia kapłańskie i zaczął działalność kaznodziejską. Był jednym z twórców Unii Brzeskiej.
Studiował filozofię na Akademii Krakowskiej, gdzie nadano mu stopień bakałarza (dzisiejszy licencjat). Po studiach wyjechał do Włoch, gdzie w roku 1569 wstąpił do zakonu jezuitów. W 1571 roku wrócił do Polski i zaczął zakładać kolegia jezuickie. Sam był pierwszym rektorem Kolegium w Poznaniu. Założył również Arcybractwo Miłosierdzia i Bank Pobożny oraz kolegia na Litwie i Białorusi.
Był pierwszym rektorem Akademii Wileńskiej w latach 1579-1584. Od 1588 roku pełnił funkcję nadwornego kaznodziei Zygmunta III Wazy.
Skarga był przeciwnikiem konfederacji warszawskiej. Powiedział: „Jako ta konfederacyja czyni, jest rzecz przeciw wszystkim prawom Boskim i ludzkim, przeciw dobremu Rzeczypospolitej, przeciw sprawiedliwości, przeciw dobrym obyczajom, przeciw samemu przyrodzonemu rozumowi.”.
.
W przeciwieństwie do innych przedstawicieli kontrreformacji, Skarga nie nawoływał do przemocy, jednak nie ukrywał swojego stosunku do heretyków. Plotka głosi, że podczas jednego z kazań wykonał gest, świadczący o konieczności ścinania różnowierców. Największym złem dla Skargi było odstępstwo od katolicyzmu. Ogromne znaczenie miały dla niego celibat i pielgrzymki. Niszczył chlubę Polski – tolerancję. Z jego winy bezczeszczone były świątynie osób innych wyznań.
Jego dzieła były niezwykle kunsztowne, stylizowane na księgi prorockie. Romantycy, szczególnie Mickiewicz i Norwid (również malarz Jan Matejko), utrwalali Polaków w przekonaniu, że był on natchnionym kaznodzieją polskim.
Niektóre z jego dzieł:
• Dziękowanie kościelne za zwycięstwo multańskie
• Synod brzeski
• Upominanie do Ewangelików
• Żołnierskie nabożeństwo
• Żywoty świętych
• O jedności Kościoła Bożego
„Żywoty Świętych” były najpiękniejszą polską książką, najlepszym tworem beletrystyki.
Zmarł 27 września w Krakowie, gdzie został pochowany w kościele pw. św. Piotra i Pawła. Kość jego przedramienia znajduje się w Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej w Starej Wsi.
Piotr Skarga prawdopodobnie został pochowany w stanie śmierci klinicznej – dowodem są ślady drapania wewnętrznej strony wieka trumny. Przypuszcza się, że w takiej chwil mógł zwątpić w Boga, dlatego też jest to jeden z powodów, przez które nie został on świętym. Innym czynnikiem były jego postawa polityczna (niechęć do Habsburgów).
Źródła:
-„Zarys dziejów literatury polskiej”, J. Kleiner, W. Maciąg
-www.wikipedia.pl
Hanna Szczesiak 2008.06.29
