Władysław Skoczylas – twórca akwareli _przedstawiających góralskie legendy i rytuały

Władysław Skoczylas – twórca akwareli _przedstawiających góralskie legendy i rytuały

Twórczość Skoczylasa była niemal całkowicie zdominowana przez malarstwo pejzażowe oraz obrazy i drzeworyty o tematyce folklorystycznej, religijnej i mitologicznej. Ponadto zajmował się on również grafiką użytkową oraz działalnością publicystyczną, pedagogiczną i krytyką artystyczną.
Władysław Skoczylas przyszedł na świat w 1883 roku w Wieliczce. Początkowo pobierał on nauki dotyczące rzeźbiarstwa na wiedeńskiej uczelni, a następnie, w latach 1904-1906 kształcił się w zakresie malarstwa w Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, pod kierunkiem Axentowicza i Wyczółkowskiego. Młody artysta nie zapomniał o swojej fascynacji rzeźbą, której tajniki zgłębiał w pracowni Konstantego Laszczki. W 1910 roku Władysław Skoczylas pogłębiał swą wiedzę z zakresu technik rzeźbiarskich w Paryżu pod kierunkiem Bourdelle’a. Trzy lata później znał on już tajniki tworzenia drzeworytów. Wiedzę na ten temat oraz umiejętności zdobył dzięki nauce pod kierunkiem Bertholda w Lipsku.
W międzyczasie malarz został członkiem Towarzystwa „Sztuka Podhalańska”, którego misją było propagowanie zdobienia przedmiotów użytkowych w sposób charakterystyczny dla góralskiego folkloru. W 1918 roku Władysław Skoczylas przeniósł się do Warszawy, gdzie wykładał sztukę rysunku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Dwa lata później został on dyrektorem Miejskiej Szkoły Rysunkowej, którą, dzięki staraniom artysty, udało się przekształcić w Miejską Szkołę Sztuk Zdobniczych. Skoczylas miał szczęście, gdyż udało mu się powiązać pasję z zarabianiem pieniędzy na swoje utrzymanie. Było to możliwe dzięki objęciu kierownictwa katedry grafiki w Szkole Sztuk Pięknych w 1922 roku oraz działalności pedagogicznej związanej z krakowską Akademią Sztuk Pięknych, w której od 1931 roku przekazywał on studentom wiedzę z zakresu technik graficznych.
Władysław Skoczylas udzielał się także na polu artystyczno-społecznym – w ciągu swojego życia związał się z kilkoma organizacjami, za pośrednictwem których artysta realizował własne postulaty dotyczące sztuki. Należał on do wspomnianego już Towarzystwa „Sztuka Podhalańska”, a także przyczynił się do powstania Stowarzyszenia Artystów Polskich „Rytm” oraz Stowarzyszenia Artystów Grafików „Ryt”. Skoczylas udzielał się również jako członek rady Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych, a kilka lat później był już dyrektorem Departamentu Sztuki w Ministerstwie Wyznań i Oświecenia Publicznego. W 1930 roku Skoczylas był jednym z organizatorów Instytutu Propagandy Sztuki.
Choć twórca obrazów i innowacyjnych w swej formule drzeworytów udzielał się na tak wielu polach, to jednak był on przede wszystkim artystą. Władysław Skoczylas brał udział w ogromnej liczbie wystaw, prezentował swoje prace zarówno podczas ekspozycji indywidualnych, jak również zbiorowych, które miały miejsce w kraju oraz za granicą. Był on powszechnie ceniony za swą działalność artystyczna, za którą wielokrotnie otrzymywał prestiżowe nagrody, jak na przykład: Wielki Złoty Medal (Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu), czy Grand Prix (Międzynarodowa Wystawa Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu). Władysław Skoczylas zdobył także pierwsze miejsce w zakopiańskim konkursie graficznym, w którym główną nagrodę wywalczył jego suchoryt zatytułowany „Profil górala”. Nagrodą za wybitne osiągnięcia na polu artystycznym był przyznany pośmiertnie Krzyż Oficerski, malarza odznaczono również prestiżową Komandorią Orderu Polonia Restituta. Artysta zmarł w 1934 roku w Warszawie.
Pierwszy etap twórczości Władysława Skoczylasa zdominowała fascynacja nastrojowymi pejzażami Jana Stanisławskiego. Niebawem uporczywa egzema zepsuła plany artystyczne malarza i zmusiła go do porzucenia malarstwa olejnego, a później również rzeźbienia w glinie. Skoczylas skupił się wtedy głównie na akwaforcie, której tajemnice warsztatowe zgłębiał z wciąż rosnącym entuzjazmem. W tym czasie oddawał się on również licznym wędrówkom górskim, podczas których sporządzał szkice obiektów architektonicznych, wytworów sztuki ludowej oraz tworzył studia górali i góralek. Na podstawie narysowanych wtedy budowli powstała obszerna praca, zatytułowana „Kościoły drewniane i kapliczki na Podhalu”. W międzyczasie artysta projektował wnętrza, a także meble, afisze, winiety, ekslibrisy itp. W roku 1913 Skoczylas zainteresował się tworzeniem drzeworytów i po krótkim czasie stał się jedynym Polakiem, który tak biegle posługiwał się tą techniką.
Po wybuchu I wojny światowej artysta zaczął jeszcze goręcej promować sztukę narodową, z której najbardziej interesujące było dla niego malarstwo na szkle oraz tworzenie drzeworytów. W kilka lat później, a dokładnie po 1920 roku Skoczylas skupił się na malowaniu wielobarwnych akwareli, które przedstawiały głównie rodzime krajobrazy (np. „Spichrze w Kazimierzu”), spod jego pędzla wychodziły także włoskie pejzaże architektoniczne, takie jak „Arsenał w Pizie”.
Twórczość Władysława Skoczylasa była zdominowana przez motywy ludowe, szczególnie sławne są dzieła przedstawiające pochody zbójników, wizerunki górali oraz pejzaże podhalańskie. Nie można jednak zapominać o tym, że artysta sięgał również po inspiracje płynące z mitologii („Wenus”, „Leda”, itp.) oraz religii (Madonna w lelujach”). Władysław Skoczylas był nie tylko malarzem, ale również powszechnie cenionym twórcą polskiej szkoły drzeworytniczej.

Nina Kinitz 5 stycznia 2009

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :