Twórczość Wincentego Wodzinowskiego doskonale wpisuje się w nurt folklorystyczny malarstwa młodopolskiego. Jego dzieła ukazują radosny świat rumianych wieśniaczek i pełnych wigoru chłopów, którzy odziani w bajecznie kolorowe stroje spędzają wesoło czas na łonie natury.
Wincenty Wodzinowski urodził się w 1866 roku w położonej nieopodal Miechowa Igołomi. Jego pierwszy poważny kontakt ze sztuką nastąpił w 1880 roku, kiedy to młody Wincenty rozpoczął naukę malarskiego rzemiosła w Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona. Rok później był on już studentem krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, w której doskonalił warsztat w pracowni Leopolda Löfflera, Władysława Łuszczkiewicza oraz Jana Matejki. Od 1890 roku Wodzinowski pogłębiał zdobytą już wiedzę w monachijskiej akademii. Dwa lata później powrócił do Polski i osiedlił się w podkrakowskich Swoszowicach. Od tego czasu poświęcił się całkowicie twórczości artystycznej, a później także działalności pedagogicznej. W 1896 roku Wincenty Wodzinowski objął posadę nauczyciela malarstwa i zaczął wykładać na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego. Jego kariera pedagoga rozwijała się przez kolejnych dwadzieścia lat. W tym samym czasie artysta nawiązał znajomość ze znanym kolekcjonerem dzieł sztuki – Ignacym Korwinem-Milewskim, Od 1892 roku przez kolejnych piętnaście lat Wincenty Wodzinowski malował przede wszystkim na zlecenie swojego promotora. Powstała wtedy cała seria scenek rodzajowych z życia mieszkańców polskich wsi.
Podczas I wojny światowej Wincenty Wodzinowski walczył w szeregach Legionów Polskich. Zarówno swoje doświadczenia z tego okresu, jak i twarze niektórych dowódców artysta upamiętnił na rysunkach ukazujących żołnierską rzeczywistość.
Wincenty Wodzinowski zmarł w Krakowie w 1940 roku.
Dorobek artystyczny tegoż malarza obejmuje przede wszystkim dzieła przesiąknięte młodopolską wizją folkloru. Przedstawiany przez niego świat chłopów fascynuje wielością barw oraz bogactwem ozdób. Kwieciste spódnice, czerwone sznury korali, wzorzyste chusty oraz misternie wyszywane kaftany, noszone często przez wieśniaczki – to wszystko sprawia, że malarz wykreował wizję bajkowej wsi, w której żyją sami szczęśliwi i pozbawieni trosk ludzie. Subiektywne spojrzenie Wodzinowskiego na codzienność chłopów wykluczało istnienie charakterystycznych dla tej grupy społecznej problemów, jak choćby bieda lub konieczność podejmowania pracy ponad siły w celu przeżycia. Artysta unikał przedstawiania problematycznych tematów i skupiał się raczej na ukazywaniu wiejskich kobiet wylegujących się na stogu siana („Odpoczynek”) lub zarumienionych dziewcząt pozujących z wiankami oraz kwiatami róży („Krakowianki”). W ten sposób Wincenty Wodzinowski przejął model postępowania wielu malarzy młodopolskich, dla których chłopi byli najbardziej perspektywiczną grupą społeczną, mającą doprowadzić do odrodzenia sztuki oraz powrotu wartości zaprzepaszczonych przez mieszkańców miast. To właśnie naturalna prostota oraz stały kontakt z naturą miały czynić ich szczęśliwymi i pełnymi wigoru ludźmi, którzy stanowili wzór dla apatycznych dekadentów.
Przykładem obrazu zainspirowanego folklorem jest dzieło zatytułowane „Po żniwach”. Przedstawia ono niebieskooką wieśniaczkę dzierżącą w dłoni grabie oraz jej roześmianego towarzysza. Pomimo tego, że tytuł sugeruje zakończenie fizycznej pracy, na twarzach żadnej z postaci nie rysuje się zmęczenie. Wręcz przeciwnie, rumiana dziewczyna z czerwonymi koralami na szyi patrzy rześkim wzrokiem przed siebie, a mężczyzna o pomarszczonym i ogorzałym obliczu radośnie zagaduje swoją towarzyszkę. Kolorowe ubrania pary nie noszą na sobie żadnych śladów zużycia, co więcej przyciągają wzrok wyrazistością swych barw i bogactwem zdobień. Wyidealizowane wizerunki wieśniaków nijak się mają do rzeczywistego wyglądu zmęczonych wielogodzinną pracą przy żniwach chłopów.
Spod pędzla Wincentego Wodzinowskiego wychodziły nie tylko portrety oraz sceny związane z życiem mieszkańców podkrakowskich wsi, ale również pejzaże, takie jak: „Pejzaż z gór”, „Las” czy namalowany z fotograficzną wręcz dokładnością obraz „Wiosna”.
Artysta był także autorem alegorycznych kompozycji. Warto tu wspomnieć o obrazie zatytułowanym „Portret żołnierza”, który przedstawia zamyśloną postać wojownika z niematerialną sylwetką kobiety, unoszącej się za jego plecami. Tajemnicza dziewczyna z zamkniętymi oczami wynurza się z upstrzonego czerwonymi plamami tła usiłując dotknąć palcami głowy żołnierza. Kim jest to osobliwe zjawisko? Wspomnieniem ukochanej kobiety? A może uosobieniem czekającej na żołnierza śmierci, która kreśli palcami trajektorię lotu ostatniej kuli? Tożsamość enigmatycznej postaci pozostaje w sferze domysłów i z pewnością intrygować będzie amatorów sztuki przez kolejnych kilkadziesiąt lat.
Bibliografia:
http://news.webwweb.pl/2,5722,0,Wincenty,Wodzinowski,Odpoczynek,zniwiarzy,Grajek,.html
http://miasta.gazeta.pl/lodz/1,35135,2220395.html
http://www.desa.art.pl/html/aukcje/20090321_88/20090321_88_19.html
Nina Kinitz 3 sierpnia 2009
