Malarska twórczość Wacława Szymanowskiego nie jest zbyt dobrze znana. Większość osób kojarzy jego nazwisko z monumentalnymi rzeźbami, przedstawiającymi Artura Grottgera, Fryderyka Chopina oraz Adama Mickiewicza. Mało kto pamięta oryginalne przedstawienia Hucułów i chłopów, pejzaże, portrety oraz dzieła o charakterze symbolicznym.
Wacław Szymanowski urodził się w 1859 roku w Warszawie. Edukację artystyczną rozpoczął w warszawskiej Klasie Rysunkowej, prowadzonej przez Wojciecha Gersona. W latach 1875-1879 kontynuował naukę w paryskiej pracowni rzeźbiarskiej Cypriana Godebskiego. Następnie doskonalił warsztat w Ecole des Beaux-Arts, gdzie studiował pod kierunkiem Eugenea Delaplanchea. W latach 1880-1882 artysta zgłębiał tajniki malarskiego kunsztu w akademii monachijskiej. Przez długi czas przebywał on w Paryżu, później, nieco krócej, we Włoszech, aby ostatecznie w 1922 roku powrócić na stałe do Polski.
W początkowym okresie twórczości Szymanowski zajmował się głównie malarstwem. W centrum jego zainteresowań znalazły się przede wszystkim scenki rodzajowe o tematyce wiejskiej. Życie chłopów i górali przedstawiał on często w odrealniony, nieco bajkowy sposób. Wokół wyraziście zarysowanych modelunków postaci budował nierzeczywistą i dekoracyjną przestrzeń, która była odbiciem malarskiej wizji wiejskich krajobrazów. Wacław Szymanowski rozumiał kulturę ludową w sposób oryginalny i niekiedy dokonywał zabiegów, które redefiniowały tradycyjne postrzeganie folkloru w sztuce.
Przykładem tego jest choćby obraz zatytułowany Umizgi huculskie . Przedstawia on parę młodych górali obejmujących się na bezkresnej, tryskającej zielenią łące. Na płótnie brakuje atrybutów typowych dla wsi – nie ma tu krytych słomą chat, pasących się beztrosko krów czy choćby barwnych, ludowych strojów. Próżno tu szukać jakichkolwiek odniesień do kultury ludowej, obraz w symboliczny sposób ukazuje bowiem relację dwóch osób, dla których nie istnieje otaczająca je rzeczywistość. Kluczem do pełnej recepcji obrazu są kolory – zieleń łąki symbolizuje witalność, biel stroju – czystość oraz transcendencję, a błękit nieba utożsamiany bywa często z boskością i istnieniem niepoznanej przez człowieka tajemnicy. Na całkowite odrealnienie przedstawianej scenki składają się: pofalowana linia horyzontu, mgła dająca efekt rozlewającego się błękitu nieba oraz dekoracyjnie wygięte gałęzie niewysokich drzew – to wszystko sprawia, że przedstawiona przez artystę scenka zdaje się rozgrywać w wyimaginowanej, ponadczasowej przestrzeni.
Obrazy Wacława Szymanowskiego cieszyły się uznaniem. Świadczy o tym zdobycie złotego medalu w Monachium za Kłótnię Hucułów oraz odniesienie sukcesu na paryskiej Wystawie Powszechnej w 1889 roku.
Kilka lat później artysta zaczął odchodzić od malarstwa rodzajowego, a w jego centrum zainteresowań znalazł się symbolizm, czego przykładem było stworzenie monumentalnego tryptyku, zatytułowanego Modlitwa .
W międzyczasie ujawnił się także rzeźbiarski talent Wacława Szymanowskiego, który coraz bardziej przesłaniał mu malarską pasję. Ostatecznie artysta porzucił sztukę pędzla i skupił się na tworzeniu rzeźb oraz monumentalnych pomników, których kompozycja często bazowała na kształcie fali. Z najbardziej znanych dzieł twórcy posągów wymienić warto Mickiewicza po improwizacji , Pomnik Artura Grottgera oraz projekt Pomnika Fryderyka Chopina .
Wacław Szymanowski zmarł w Warszawie w 1930 roku.
Bibliografia:
http://www.culture.pl/
Nina Kinitz 28 października 2009
