Obrazy Jacka Yerki to dzieła, które stwarzają nieograniczone możliwości interpretacyjne. Choć przypominają senne marzenia, próżno w nich szukać choćby śladów katastrofizmu. Przywodzą one raczej na myśl wizje wykreowane przez umysł, który dopiero poznaje otaczający świat i postrzega rzeczy na pozór zwyczajne w zupełnie zaskakujący sposób.
Jacek Yerka, a właściwie Jacek Kowalski, urodził się w 1952 roku w Toruniu. Już w dzieciństwie fascynowało go rysowanie oraz rzeźbienie, którym to zajęciom oddawał się całkowicie w każdej wolnej chwili. Pomimo tak wczesnego zainteresowania sztuką, artysta zaczął malować dopiero pod koniec nauki w szkole średniej. W 1976 roku Jacek Yerka ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Kilka lat wcześniej artysta odkrył w sobie ogromny talent do tworzenia interesujących i doskonale dopracowanych technicznie grafik. Podczas studiów i kilka lat później Yerka utrzymywał się głównie ze sprzedaży plakatów, wysyłał je także na polskie i międzynarodowe konkursy, które zwykle wygrywał. Wśród największych sukcesów artysty z tamtego okresu wymienić można otrzymanie pierwszej nagrody w Londynie za plakat promujący rozwój Trzeciego Świata (1979) oraz zwycięstwo w ogólnopolskim konkursie na plakat z okazji Święta Odrodzenia (1974). W latach późniejszych twórczość Yerki również zyskiwała uznanie jurorów i krytyków, o czym świadczą nagrody i wyróżnienia wręczane artyście podczas Międzynarodowego Biennale Sportu w Barcelonie (1980) oraz na Biennale Plakatu w Warszawie (1981) i Lahti (1983).
Od 1980 roku Jacek Yerka poświęca się całkowicie malarstwu. Początkowo malował on głównie farbami olejnymi, jednak od 1996 roku tworzy również pastele. Do największych dotychczasowych sukcesów artystycznych malarza zaliczyć można udział w realizacji filmu science fiction, zatytułowanego „Strawberry Fields”. Obrazy artysty zainspirowały słynnego pisarza utworów z pogranicza fantastyki i science fiction – Harlana Jaya Ellisona, który pod wpływem dzieł polskiego malarza napisał trzydzieści opowiadań, opublikowanych wraz z malowidłami Yerki jako „Mind Fields”. Od 1980 roku Yerka regularnie prezentuje swoje prace na wystawach polskich i zagranicznych (między innymi w Londynie i Los Angeles).
Sam artysta dzieli swe obrazy na trzy grupy – pierwsza z nich powstała z inspiracji przeżyciami i wspomnieniami z wczesnego dzieciństwa i zaliczają się do niej takie dzieła, jak „Atak o poranku”, „Raj w podwórzu” oraz „Łazienka oceaniczna”. Drugi typ obrazów to przelane na płótno senne wizje malarza – nieco mroczne „New Age Manhattan” oraz niezwykłe, powstałe z połączenia dwóch światów „Drzewko poziomkowe” to tylko niektóre przykłady dzieł z tej kategorii. Inspiracją do stworzenia ostatniej grupy obrazów były wizyty Jacka Yerki w polskich wioskach. Pobyty na wsi zaowocowały powstaniem kolekcji pełnych uroku obrazów, których bohaterami są często drewniane przedmioty oraz pokryte strzechą chaty. Zaliczyć do nich można między innymi „Przesyłkę ekspresową”, „Polny kredens”, „Kosmiczną stodołę” i „Pogodę pod bzem”.
Oprócz snów, wspomnień z dzieciństwa oraz obrazów zapamiętanych podczas pobytu na wsi, inspiracją dla Yerki są także dzieła wybitnych malarzy. Jeszcze podczas studiów artystę fascynowała twórczość Hieronima Boscha i Albrechta Durera. Subtelne echa inspiracji ich obrazami nadal pobrzmiewają w niektórych płótnach Yerki, lecz są one starannie przetwarzane na potrzeby surrealistycznej rzeczywistości, która rządzi się sobie tylko znanymi prawami.
Niektórzy krytycy uważają, że twórczość Jacka Yerki można określić mianem surrealistycznej. Inni nazywają jego obrazy przykładami realizmu magicznego. Na słuszność tej tezy wskazuje ukazanie świata pozornie zwyczajnego, który jednak intryguje swą niezwykłością. Po dłuższej recepcji obrazów Yerki okazuje się, że przedstawiony przez artystę świat, choć ma wiele cech wspólnych ze znaną nam dobrze rzeczywistością, to jednak rządzi się odrębnymi, trudnymi do ustalenia prawami. Czy jednak realizm magiczny trafnie oddaje istotę sztuki Jacka Yerki? Niezwykłe zestawienia przedmiotów, które nabierają niesamowitych właściwości kwestionując tym samym istnienie praw fizyki, obecność bajkowych wręcz stworów łączących w sobie cechy maszyny i zwierzęcia oraz zawierające się w sobie przestrzenie – to o wiele więcej niż kiedykolwiek przedstawiono na obrazach przedstawicieli realizmu magicznego. Twórczość Jacka Yerki wykracza poza wszystkie stworzone dotąd klasyfikacje. Nie daje się ona zamknąć w jakiekolwiek ramy, gdyż bazuje na niczym nieograniczonej wyobraźni swego twórcy, a przy tym czerpie siłę z doskonałych umiejętności malarza, którego żadne bariery warsztatowe nie są w stanie powstrzymać przed malowaniem niezwykłych wizji.
Nina Kinitz 22 stycznia 2009
Prawa własności intelektualnej do wszystkich zdjęć obrazów posiada Jacek Yerka
