Drepczące przy strumyku gęsi, ozłocone jesiennym słońcem liście leśnych drzew, drewniany płot okalający kryte strzechą chaty oraz krasule pasące się beztrosko na usianej kwiatami łące – to tylko niektóre tematy przewodnie obrazów Polaka, który znaczną część życia spędził w Monachium.
Roman Kochanowski urodził się w Krakowie w 1857 roku. Choć jego ojciec był rzemieślnikiem, przyszły artysta nie odczuwał presji, nakazującej mu pójść w ślady rodziciela. Wręcz przeciwnie – w 1873 roku malarz został przyjęty do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie pogłębiał wiedzę z zakresu malarstwa w pracowni Władysława Łuszczkiewicza oraz Henryka Grabińskiego. Następnie kontynuował naukę w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych (w której przyznano mu złoty medal za osiągnięcia artystyczne) oraz na monachijskiej uczelni. Już podczas pobytu we Wiedniu Kochanowski wystawiał swoje prace w krakowskim i lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych oraz w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
W 1881 roku artysta przeniósł się do Monachium. Według pierwotnego zamysłu miał zatrzymać się tam jedynie na pewien czas, a następnie powrócić do ojczyzny, lecz kilka niefortunnych sytuacji sprawiło, iż przeniesienie się na stałe do Polski było zbyt ryzykowne. W rezultacie Roman Kochanowski przebywał w Monachium aż do końca życia. Artysta przesyłał jednak swoje obrazy rodakom Nie zapomniał też o wizytach w ojczyźnie, podczas których odwiedzał starego ojca oraz malował pejzaże, w których widoki rodzimych krajobrazów współgrały ze znakomitym przedstawieniem polskiego zachmurzonego nieba oraz zjawisk atmosferycznych.
Malarz brał udział w licznych prezentacjach swoich prac – wysyłał je nie tylko na polskie wystawy, ale również zagraniczne ekspozycje, które miały miejsce między innymi we Wiedniu, Berlinie i Londynie. Zdobył on także kilka nagród i wyróżnień, w tym dyplom honorowy II klasy. Dużą nobilitacją dla artysty był również zakup kilku obrazów Romana Kochanowskiego przez samego cesarza – Franciszka Józefa I.
Utalentowany malarz zakończył swoje długie i pracowite życie w 1945 roku we Freising w Bawarii.
Jego dorobek artystyczny obejmuje głównie nastrojowe pejzaże ukazujące bogactwo nadwiślańskiego krajobrazu z okolic Krakowa. Przedstawiają one zwykle podmokłe pola i łąki, jeziora ukryte między pniami leśnych drzew, pokryte śniegiem pagórki oraz zwierzęta pasące się swobodnie na obsypanej kwiatami trawie. Obrazy Romana Kochanowskiego przesiąknięte są estetyką realizmu, która przejawia się przede wszystkim w drobiazgowym ukazaniu szczegółów krajobrazu. Jego dzieła są efektami pracy wnikliwego obserwatora, który nie obawiał się utrwalać tak ulotnych i trudnych do namalowania zjawisk, jak przedstawiony z fotograficzną precyzją widok pochmurnego nieba lub trawy mokrej od porannej rosy. Występowanie zjawisk atmosferycznych charakterystycznych dla naszego klimatu stanowiło dla artysty pretekst do rozpoczęcia eksperymentów kolorystycznych oraz poszukiwań w zakresie rozwiązań formalnych, które umożliwiłyby jak najwierniejsze oddanie ukazywanej rzeczywistości, a także nastroju, towarzyszącego uwiecznianej chwili. Pejzaże Romana Kochanowskiego są bardzo zróżnicowane, gdyż wybór techniki tworzenia malarz uzależniał od specyfiki przedstawianego krajobrazu. Można jednak wyróżnić kilka cech wspólnych krajobrazów jego autorstwa, takich jak ciemna paleta barw i gruba warstwa farby, pokrywającej płótna, kartony lub drewno (faktura dzieła podkreślała elementy pejzażu). Charakterystyczne dla twórczości pejzażowej Romana Kochanowskiego było także stopniowe zatracanie szczegółowości obrazów na rzecz szkicowości dzieł (tendencja ta uwidoczniła się po 1900 roku).
Artysta znany jest głównie z malowania pejzaży, lecz jego dorobek twórczy obejmuje również kwiaty i studia portretowe.
Bibliografia:
Kasia Pora, Nic na polskie niebo… Roman Kochanowski – malarstwo http://www.pora.pl/event/-nic-nad-polskie-niebo-roman-kochanowski-%E2%80%93-malarstwo
Stanisław Gieżyński, Kochał Polskę, lecz w niej nie mieszkał. Malował Polskę, lecz nie zyskał w niej uznania http://www.weranda.pl/place/show/31/poznaj_mistrza/4890112/roman_kochanowski__nadwislanskie_pejzaze
http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Kochanowski/Kochanowski_bio.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Kochanowski
Nina Kinitz 19 sierpnia 2009
