13.05. Warszawa (PAP) – Jedna z najbardziej lubianych polskich aktorek, Marta Lipińska, znana widzom m.in. z roli Emilii Korczyńskiej w "Nad Niemnem", a radiosłuchaczom – jako Eliza z cyklu "Kocham pana, panie Sułku" – skończy w piątek 70 lat.
Od debiutu w 1963 r., do dnia dzisiejszego jest aktorką Teatru Współczesnego w Warszawie. W dorobku artystki są "dziesiątki ról teatralnych, telewizyjnych, filmowych i radiowych" – podkreślono w komunikacie teatru przesłanym PAP. Poinformowano też, że w dniu urodzin Marta Lipińska zagra w Teatrze Współczesnym w sztuce Geralda Sibleyrasa "Napis".
Lipińska urodziła się 14 maja 1940 r. w Borysławiu k. Lwowa. Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Warszawie. W Teatrze Współczesnym debiutowała rolą Iriny w "Trzech siostrach" Czechowa, wyreżyserowanych przez Erwina Axera.
"Na moją wierność temu miejscu wpływają przede wszystkim dwa czynniki: profil artystyczny i zespół. Trafiałam tu za dyrekcji Erwina Axera, który ukształtował mnie jako aktorkę. Ważne w tym zawodzie jest, jak się zaczyna, kogo podpatruje. Tu zobaczyłam, jak odbywa się pierwsza próba, jaki jest dobór tekstów, o czym się mówi, na co zwraca uwagę. To wchodzi w krew i zostaje na całe życie artystyczne" – wspominała aktorka w wywiadzie dla magazynu "Kultura".
"Debiutowałam w 1963 roku w +Trzech siostrach+ w reżyserii Erwina Axera z samymi mistrzami: Haliną Mikołajską, Zofią Mrozowską, Tadeuszem Łomnickim, Kazimierzem Opalińskim, a Zbigniew Zapasiewicz grał mojego brata. Pamiętam próby z Axerem. Przesiąkłam jego teatrem. Szanuję rzetelność kolegów, a wiem, że to bynajmniej nieczęsta cecha wśród aktorów. We Współczesnym, i tego też nauczyłam się od Axera, wszyscy pracujemy na wspólne dobro spektaklu i wszyscy bierzemy za niego odpowiedzialność" – podkreślała artystka.
Do najbardziej znanych kreacji teatralnych Lipińskiej należą role: Córki w "Szklanej menażerii" Williamsa Tennessee (1967), Lizelotty w "Dwóch teatrach" Jerzego Szaniawskiego (1968), Anieli w sztuce Aleksandra Fredry "Wielki człowiek do małych interesów" (1968), Annuszki w "Mistrzu i Małgorzacie" Michała Bułhakowa (1987)oraz Pani Jourdain w komedii Moliera "Mieszczanin szlachcicem" (1999).
Jeszcze jako studentka Lipińska wystąpiła w filmie "Głos z tamtego świata" (1962) Stanisława Różewicza. Później zagrała jeszcze m.in. w komedii "Rozwodów nie będzie" (1963) Jerzego Stefana Stawińskiego, melodramacie Jana Łomnickiego "Wiano" (1964), psychologicznym "Salcie" (1965) Tadeusza Konwickiego, komedii "Piekło i niebo" (1966) oraz w dramacie kostiumowym "Romantyczni" (1970) – oba filmy wyreżyserował Stanisław Różewicz.
W 1977 r. wcieliła się w postać Heleny Stawskiej w serialu na podstawie powieści Bolesława Prusa "Lalka". Pojawiła się także w drobnej roli w "Dolinie Issy" (1982) Tadeusza Konwickiego, filmie nakręconym na podstawie powieści Czesława Miłosza.
Po "Nad Niemnem" (1986) Zbigniewa Kuźmińskiego, nakręconym na podstawie powieści Elizy Orzeszkowej, drugoplanowa kreacja Lipińskiej – rola hipochondryczki Emilii Korczyńskiej – na długo pozostała w pamięci widzów.
Lipińska pojawiła się także w "Damskim interesie" (1996) Krzysztofa Zanussiego, "Superprodukcji" (2002) Juliusza Machulskiego oraz popularnych ekranizacjach prozy Katarzyny Grocholi "Nigdy w życiu!" (2004) Ryszarda Zatorskiego i "Ja wam pokażę!" (2006) Denisa Delica. W "Rysiu" (2007) Stanisława Tyma zagrała babunię. W dorobku ma również role w popularnych serialach – m.in. w "Miodowych latach" (1998-2003 i "Ranczu" (2007-09).
O graniu w serialach aktorka mówiła, że to "praca dla aktora jak każda inna". "A jeszcze kiedy można wykonać ją na dobrym poziomie, bo reżyser i scenarzysta są otwarci na aktora – to sama przyjemność (…) Przykre w przypadku seriali jest jedynie to, że często zawodowcy spotykają się na planie z amatorami. Przykre, przede wszystkim dla widza, bo czasami widać kolosalną różnicę w poziomie grania…" – oceniła Lipińska w wywiadzie dla "Kultury".
Marta Lipińska występowała przez wiele lat jako Eliza w minisłuchowisku pt. "Kocham pana panie Sułku", emitowanym od 1973 do 2002 r. w programie III Polskiego Radia. Jej partnerem był Krzysztof Kowalewski.(PAP)
jp/ agz/ ls/ mow/
