Działalność artystyczna Konrada Winklera była dość wszechstronna – oprócz tworzenia ekspresjonistycznych obrazów, zajmował się on także krytyką literacką oraz publicystyką. Napisał on bardzo wiele artykułów i opracowań dotyczących sztuki, lecz zasłynął jako malarz oraz autor takich dzieł, jak „Formizm na tle współczesnych kierunków w sztuce” oraz monografia zatytułowana „Formiści polscy”. Ponadto był on teoretykiem, a później także historykiem i dokumentatorem osiągnięć grupy artystycznej Formiści.
Konrad Winkler przyszedł na świat 20 stycznia 1882 roku w Warszawie. Podczas nauki w nowosądeckim gimnazjum młody artysta poznał Tytusa Czyżewskiego, z którym połączyła go wieloletnia przyjaźń. Znajomość z Czyżewskim zaowocowała późniejszą współpracą artystyczną w ramach działań Ekspresjonistów Polskich. Lata 1907-1908 spędził Winkler we Lwowie, gdzie uczęszczał na wykłady wygłaszane przez prof. J. Bołoz-Antoniewicza. Czas spędzony na przyswajaniu wiedzy na Uniwersytecie Jana Kazimierza nie poszedł na marne, gdyż po opuszczeniu Lwowa Konrad Winkler posiadał już gruntowną wiedzę z zakresu historii sztuki.
W 1916 roku artysta przyjechał do Krakowa, w którym przez krótki czas kontynuował naukę na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Nawiązał też wtedy kontakt z artystami, którzy rok później założyli grupę Ekspresjonistów Polskich. Pierwsza wystawa prac twórców awangardy miała miejsce w 1917 roku i obejmowała dzieła Tytusa Czyżewskiego, braci Pronaszków, Leona Chwistka, Jana Hryńkowskiego oraz Jacka Mierzejewskiego. Swoje obrazy zaprezentowali wtedy także: Tymon Niesiołowski, Władysław Skoczylas i Eugeniusz Zak. W gronie znakomitych artystów brakowało jeszcze tylko Konrada Winklera i Stanisława Ignacego Witkiewicza, którzy jednak niebawem dołączyli do prężnie działającej grupy formistów i stali się najbardziej charakterystycznymi przedstawicielami nowego nurtu w sztuce.
Jak sama nazwa wskazuje, formiści koncentrowali się głównie na formie, która najczęściej podlegała geometryzacji, w wyniku czego obrazy polskich ekspresjonistów przedstawiały zwykle odbiegające od rzeczywistości, walcowate kształty. Zainspirowani przejawami kubizmu, futuryzmu i niemieckiego ekspresjonizmu artyści kontestowali tradycyjną, realistyczno-naturalistyczną sztukę i żądali „czystego piękna” wynikającego z zadziwienia publiczności niezwykłością formy. Odwoływali się oni do sztuki ludowej (szczególnie interesowała ich twórczość Podhalan), a także przejmowali wpływy gotyckiej sztuki cechowej, których echa pobrzmiewają w nowatorskich dziełach formistów. Czerpali oni wzorce także z twórczości zachodnioeuropejskiej awangardy, jednak starali się podchodzić do niej w sposób krytyczny.
Konrad Winkler oddał się całkowicie formułowaniu idei przewodnich nowopowstałej grupy oraz tworzeniu obrazów, które miały odzwierciedlać założenia ekspresjonizmu. W swej twórczości bazował on na schematach zaczerpniętych ze sztuki ludowej, które łączył z elementami charakterystycznymi dla kubizmu, a malowane przez siebie postaci oraz martwe natury umieszczał w odrealnionej perspektywie. Paleta barw Konrada Winklera była raczej wąska, gdyż artysta skupiał się przede wszystkim na ukazaniu formy – kolor sam w sobie nie pełnił tu już tak istotnej roli.
Do najbardziej charakterystycznych obrazów namalowanych przez Winklera należy przede wszystkim „Portret żony”. Wizerunek kobiety jest w dużym stopniu zdominowany przez formę – jej sylwetka została rozczłonkowana na części, z których każda nawiązuje swym kształtem do konkretnej figury geometrycznej. Geometryzacji podlega także twarz i fryzura modelki oraz wszystko, co znajduje się na drugim planie. Pomimo tak znacznej deformacji ciała, malarzowi udało się wydobyć wdzięk malowanej przez siebie postaci. Przewaga koloru niebieskiego umożliwiła wydobycie głębi spojrzenia kobiety, a w zestawieniu z pozostałymi barwami utworzyła jednolite tło, które pozwoliło wydobyć niezwykłość kształtów białego wazonu. Znajdujące się nieopodal twarzy modelki naczynie jest bowiem przecięte na pół za sprawą zastosowania dwóch różnych perspektyw. Również stolik, na którym ustawiono biały wazon podlega znacznej deformacji – jego blat jest ustawiony pod takim kątem, że nie mógłby utrzymać na sobie żadnego przedmiotu. Geometryzacja formy oraz dowolność w kształtowaniu perspektywy sprawiają, że „Portret żony” zdumiewa widza i zachęca go do wzięcia udziału w intelektualnej grze przełamywania schematów myślowych.
Lata 1924-1927 artysta spędził w Paryżu, gdzie uzupełniał swoją wiedzę na temat malarstwa oraz doskonalił warsztat. Zorganizowana w 1936 roku wystawa obrazów Winklera przedstawiała już nie tylko dzieła formistyczne, ale również mniej odrealnione pejzaże i martwe natury, które posiadały cechy naturalizmu.
Artysta zakończył życie w 1962 roku w Krakowie. W historii malarstwa polskiego zapisał się jako czołowy reprezentant, teoretyk oraz historyk formizmu.
Nina Kinitz 21 grudnia 2008
