W polskiej tradycji odpust parafialny to połączenie wydarzeń religijnych z festynem. Jest to lokalna uroczystość kościelna z okazji święta patrona kościoła. Tej teologicznej ( w znaczeniu – dotyczy rytuałów i publicznych obrzędów) uroczystości towarzyszą : kiermasze, występy muzyczne i taneczne, zabawy oraz biesiadowanie.
Kramy z dewocjonaliami, zabawkami i innymi akcesoriami są wpisane w pejzaż tej imprezy.
W IV wieku, najczęściej w miejscach męczeńskiej śmierci chrześcijan albo nad ich grobami, budowano kościoły, w których umieszczano relikwie świętych. W ten sposób każdy z nich miał swego patrona. Świętem kościoła i parafii stawał się dzień, w którym podczas liturgii wspominano owego patrona. Uroczystość tę nazwano – odpustem parafialnym. I taki właśnie odpust parafialny ku czci patrona katedry św. Jakuba w Szczecinie, połączony z Drugim Jarmarkiem Jakubowym, odbędzie się w dniach 22 – 25 lipca 2010 roku. Zakończy się uroczystą Msza Św. 25 czerwca o godz.18.00 i wspólnym spotkaniem przy odpustowym stole.
W czasie jarmarku parafianie zapoznają się z twórczością rzemieślników, rękodzielników i wytwórców produktów regionalnych, a występy artystyczne i folklorystyczne, zespołów tego regionu, urozmaicą odpustowe atrakcje. W ten sposób, staraniem ks. Macieja Pliszki, odradza się tradycja odpustów na Ziemi Szczecińskiej i ma związek z życiem kulturalnym miasta.
Szczeciński kościół św. Jakuba ma zawiłą historię, która obfitowała w katastrofy i liczne przeróbki. Widać, że los nie szczędził mu upadków i wzlotów… Podstawowa budowla pojawiła się w XIII wieku. Był to kościół bazylikowy. Składał się z trzech naw. Nawę środkową kończyło prezbiterium. Pod koniec XIV wieku przebudowany został na kościół halowy, w którym prezbiterium okrążało obejście z licznymi wnękami kaplic. Od strony zachodniej zbudowano dwie wieże, z których jedna runęła od huraganu w 1452 roku. W XV wieku kościół miał 24 kaplice i o dwie nawy więcej. Wzbogacony o ołtarze bractw, cechów i gildii, stał się głównym kościołem farnym miasta i ośrodkiem życia religijnego mieszczan. To w nim chowano najznakomitszych szczecinian. W 1503 roku, w miejsce dwu, zbudowano jedną wieżę, w którym to miejscu umieszczona jest również obecnie. W owym czasie kościół św. Jakuba był najwyższym kościołem halowym w Europie Środkowej. Późniejsze przeróbki zeszpeciły jego wnętrze. W 1677 roku został poważnie zniszczony podczas wojny szwedzko-pruskiej. W tym czasie miał już 52 ołtarze. W czasie odbudowy kościół otrzymał barokowe sklepienia a na przełomie XVII i XVIII wieku protestancki, barokowy wystrój wnętrza.
W XIX wieku w czasie remontów wymieniono gotyckie portale na neogotyckie. Pod koniec XIX wieku zawaliła się znowu wieża. Po odbudowaniu miała 119 metrów i nowy hełm. Gdy na początku XX wieku odnawiano świątynię, na zewnątrz użyto glazurowanej, błyszczącej cegły. W czasie drugiej wojny światowej świątynia uległa całkowitemu zniszczeniu. Po odbudowaniu kościół św. Jakuba odzyskał dawną świetność.
Po powstaniu w 1972 r. Diecezji Szczecińsko – Kamieńskiej, z inspiracji ks. Jerzego Stroby, świątynia na nowo powstawała z gruzów. Pracami budowlanymi według projektu prof. St. Latoura, kierował prob. Ks. Julian Janas. 8 października poświęcenia dokonał ks. Kardynał Stefan Wyszyński. Kościół św. Jakuba częściowo odzyskał dawną świetność.
Z okazji 860 – lecia chrztu Pomorza Zachodniego w 1974 r. został poświęcony korpus nawowy, a w 1982 r. ks. bp Kazimierz Majdański dokonał konsekracji. Wielkim wydarzeniem dla parafian i mieszkańców Szczecina w czerwcu 1987 r. była wizyta w katedrze – Jana Pawła II. Od 1990 r. wyposażeniem wnętrza zajął się kustosz katedry – prob. R. Kostynowicz. W dniu 5 marca 1992 r. Ojciec Św. Jan Paweł II podniósł Katedrę pw. św. Jakuba Apostoła do rangi Bazyliki Archikatedralnej w Metropolii Szczecińsko – Kamieńskiej. Dzięki staraniom obecnego proboszcza Ks. Jana Kazieczko, dobudowano wieżę z iglicą. Z tarasu widokowego widać panoramę Szczecina. Od niedawna katedra ma nowe, właściwe organy, a zabytkowe tryptyki i różnokolorowe witraże przyozdabiają jej wnętrze.
W ciągu wieków powstały drogi wiodące do św. Jakuba, które prowadziły od Morza Bałtyckiego od Estonii, przez Polskę , Niemcy, Szwajcarię, Francję aż do Santiago de Compostela. W Polsce zaczęto odtwarzać dawne szlaki pątnicze na apel Rady Europy.
J.W. Goethe uważał, że – „ drogi św. Jakuba ukształtowały Europę”. Ślady najstarszych pielgrzymek do św. Jakuba znajdujemy na monetach Karola Wielkiego, który osobiście w takiej pielgrzymce uczestniczył. Kim był św. Jakub Większy?
Ojcem jego był Zebedeusz, matką Salome, bratem Jan Ewangelista, kuzynem – Jezus Chrystus. Prawdopodobnie Rodzina ta mieszkała nad Jeziorem Galilejskim. Jakub był jednym z dwunastu apostołów Jezusa. Święci bywali zwykłymi ludźmi. Miał porywczy charakter. Z własnej woli podążał za Chrystusem. Był pierwszym męczennikiem. Zginął ścięty mieczem z woli heroda Agrypy. Przed śmiercią przebaczył katu, ucałował i wyraził swój żal, ten, poruszony taką postawą został chrześcijaninem. Domniema się, że uczniowie apostoła ukradli jego ciało i wywieźli do Hiszpanii, gdzie pochowali go na wzgórzu cmentarnym.
Dzięki konstelacjom gwiezdnym jakiś pustelnik znalazł grób świętego. Miejsce to nazwano Campus Stellae, czyli Polem Gwiazd. Na cześć świętego wzniesiono świątynie, dokąd przybywają pielgrzymi z całego świata. Złoty sarkofag Św. Jakuba Większego (z jego relikwiami), patrona Hiszpanii i Portugalii, zakonów rycerskich, walk z islamem i pielgrzymów, ukazuje go jako rycerza w zbroi z lancą w dłoni na koniu. Symbolem drogi św. Jakuba jest muszla, która jest znakiem rozpoznawczym Jego szlaków. Podobno Bolesław Krzywousty urodził się dzięki wstawiennictwu św. Jakuba. To jeden z cudów, które uczynił. 5 lipca to dzień św. Jakuba.
W tym dniu czciciele Świętego obchodzić będą swój parafialny odpust. Św. Jakub, patron katedry szczecińskiej, czeka na pielgrzymów…
Złote myśli św. Jakuba – Pismo święte – Nowy Testament :
„1. Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, śle pozdrowienie dwunastu pokoleniom w rozproszeniu.
2. Za pełną radość poczytujcie to sobie, bracia moi, ilekroć spadają na was różne doświadczenia.
3. Wiedzcie, że to, co wystawia waszą wiarę na próbę, rodzi wytrwałość.
4. Wytrwałość zaś winna być dziełem doskonałym, abyście byli doskonali, nienaganni, w niczym nie wykazując braków.
5. Jeśli zaś komuś z was brakuje mądrości, niech prosi o nią Boga, który daje wszystkim chętnie i nie wymawiając; a na pewno ją otrzyma.”
Dobrze byłoby, gdyby zarówno nasi przywódcy duchowi i politycy, za pośrednictwem św. Jakuba, taką mądrość dla siebie wymodlili.
Krystyna Jadamska – Rozkrut 2010.07.21
