17.12. Kraków (PAP) – Trzy gobeliny z cyklu „Historia Jakuba” zostały wyeksponowane, po raz pierwszy od II wojny światowej, w katedrze na Wawelu. Cenne tkaniny, przechowywane do tej pory w katedralnym skarbcu, powieszono w nawie głównej świątyni przed konfesją św. Stanisława.
Gobeliny zastąpiły trzy inne tapiserie (czyli jednostronne tkaniny służące do dekoracji ścian – PAP) z tego samego cyklu, które – jak uznali konserwatorzy – powinny zostać dokładnie obejrzane w Pracowni Konserwacji Tkanin.
Odwiedzający katedrę będą mogli zobaczyć gobeliny ze scenami z życia Jakuba opisanymi w Starym Testamencie: „Ezaw sprzedaje pierworództwo Jakubowi. Izaak wysyła Ezawa na łowy”, „Jakub opuszcza dom rodzinny” i „Sen Jakuba”. „Od czasu wojny nie były one pokazywane w katedrze” – podkreślił proboszcz parafii archikatedralnej, ks. prałat Zdzisław Sochacki.
W świątyni wisi także czwarta tkanina „Laban szuka posążków w namiocie Racheli”.
Gobeliny ofiarował katedrze w swoim testamencie biskup krakowski Jan Małachowski (1623-99). Tkaniny powstały ok. 1650 r. w Brukseli, w warsztacie Jakuba van Zeunena na podstawie starszych o sto lat rysunków na kartonie. Są wykonane z wełny, jedwabiu oraz srebrnych i złotych nici. Były eksponowane w katedrze w XIX w. oraz przed II wojną światową. W wyjątkowych przypadkach wypożyczano je także do innych świątyń dla uświetnienia ważnych uroczystości.
„Wartość artystyczna tych tkanin jest ogromna, porównywalna z arrasami. Gobeliny te są tkane ścigami tapiserskimi, ale niektóre z nich imitują haft. Pewne elementy mają bardzo grubą fakturę, np. rzemienie na sandałach, fragmenty szat i nakryć głowy. To bardzo precyzyjna technika” – wyjaśniła Magdalena Naruszewicz z Pracowni Konserwacji Tkanin Katedry na Wawelu.
Kilka miesięcy temu trzy eksponowane obecnie gobeliny były pokazywane w Pałacu w Wilanowie na wystawie „Święto baroku”. Jeden z nich – „Jakub opuszcza dom rodzinny” – przy okazji tej ekspozycji został poddany częściowej konserwacji w wilanowskiej Pracowni Konserwacji Tkanin.
Jak wyjaśnił ks. Sochacki, poprzez tkaniny z motywami ze Starego Testamentu próbowano przekazać ludziom, którzy przychodzili do kościoła, treść Pisma Świętego i pokazać, jak Bóg działał w historii człowieka, jednostki i narodów.
„Historia Jakuba” składała się w sumie z ośmiu gobelinów. Pierwsza tkanina z tego cyklu – „Sługa Abrahama spotyka Rebekę u studni” – zaginęła podczas wojny.
Cała katedralna kolekcja tapiserii liczy 28 sztuk. Poza „Historią Jakuba” są to tapiserie z serii „Historia Wojny Trojańskiej”, werdiury z herbem bpa Andrzeja Trzebickiego, portiery herbowe bpa Jakuba Zadzika oraz gobeliny „Dzieje Kaina i Abla” i „Budowa Arki Noego”. Podczas II wojny światowej kolekcja ta została zrabowana przez hitlerowców. Na przełomie 1947 i 1948 r. tkaniny odnaleziono w Austrii, potem – przez Monachium – trafiły do Krakowa.
Po powrocie do Polski tkaniny były przechowywane jako depozyt w Państwowych Zbiorach Sztuki na Wawelu, a w 1980 r. zostały zwrócone parafii archikatedralnej. Opiekę nad nimi sprawuje jedyna w Polsce profesjonalna Pracownia Konserwacji Tkanin działająca przy instytucji kościelnej, kierowana przez Barbarę Kalfas. Na co dzień pracownia ta zajmuje się przede wszystkim restauracją szat liturgicznych. (PAP)
wos/ hes/ gma/
