Choć o Włodzimierzu Tetmajerze słyszał każdy uczeń, to niewielu młodych ludzi poznało owoce jego twórczości. Dzieje się tak za sprawą „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, którego autor wykorzystał cechy charakterystyczne malarza do skonstruowania jednej z postaci dramatu – Gospodarza. Włodzimierz Tetmajer jest więc częściej kojarzony jako pierwowzór bohatera utworu literackiego, niż zafascynowany folklorem przedstawiciel malarstwa Młodej Polski. A szkoda, gdyż pomimo upływu dziesiątek lat od śmierci Tetmajera twórczość tegoż artysty jest wciąż interesująca i godna uwagi.
Włodzimierz Tetmajer przyszedł na świat w 1862 roku w Harklowej koło Nowego Targu. W 1875 roku rozpoczął naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Siedem lat później artysta wyjechał do Wiednia, by kontynuować naukę w Akademii Sztuk Pięknych. Zgłębiał tam tajniki rzemiosła malarskiego pod kierunkiem Griepenkerla. W tym samym roku podjął także regularne studia w Krakowie, gdzie kształcił się artystycznie korzystając z praktycznych rad Cynka, Loefflera i Łuszczkiewicza. Rozwijał on też swoje zainteresowania niezwiązane bezpośrednio z malarstwem, czego efektem było ukończenie filologii klasycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po uzyskaniu dyplomu krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych w 1886 roku młody artysta postanowił pogłębić zdobytą dotąd wiedzę, w tym celu wyjechał on do Monachium, gdzie rozwijał swój warsztat malarski w pracowni Wagnera. Studiował także w Paryżu, a później w Rzymie, do którego wyjechał w ramach stypendium cesarskiego. Edukacja artystyczna Włodzimierza Tetmajera zakończyła się w 1895 roku, kiedy to malarz opuścił klasę mistrzowską, prowadzoną przez Jana Matejkę. Sześć lat później artysta postanowił poświęcić się działalności pedagogicznej i zaczął nauczać w założonej przez siebie Szkole Sztuk Pięknych i Przemysłu Artystycznego dla Kobiet. Włodzimierz Tetmajer udzielał się również na polu kulturalnym – należał do szeregu organizacji, spośród których wymienić należy: Towarzystwo „Polska Sztuka Stosowana”, Towarzystwo Artystów Polskich „Sztuka” oraz grupę Zero. Artysta znany jest również jako działacz polityczny – był członkiem PSL-u i współzałożycielem frakcji PSL-Piast. Ponadto pełnił on funkcję posła w wiedeńskim parlamencie, a później współdecydował także o losach niepodległej Polski. Włodzimierz Tetmajer zmarł w 1923 roku w Krakowie.
Od 1890 roku artysta spędzał wakacje w położonej pod Krakowem wsi Bronowice Małe, do której przeniósł się na stałe pięć lat później. To właśnie z tym miejscem ściśle związana jest tematyka obrazów malarza oraz sfera jego inspiracji i zainteresowań. Niemal cały dorobek artystyczny pozostawiony przez Tetmajera obejmuje bronowickie pejzaże oraz wielofiguralne sceny rodzajowe z udziałem chłopów, które rozgrywają się zwykle w karczmie, na polu oraz na ganku domu artysty. Charakterystyczne dla twórczości Włodzimierza Tetmajera jest sylwetowe przedstawienie postaci, których stroje tworzą skontrastowane ze sobą czerwone i białe plamy. Na płótnach artysty widnieją wynurzające się ze złotych zbóż żniwiarki, stojący na ganku muzykanci, świętujący w karczmie chłopi i rozmodlony przed obrazem lud. Do grona najczęściej malowanych postaci należą jednak członkowie rodziny Tetmajera – jego żona i gromadka dzieci. Najbliżsi malarza pojawiają się na przykład na płótnie zatytułowanym „Dorobek”. Obraz ten przedstawia żonę artysty oraz czwórkę jego dzieci otoczonych rozświetlonymi słońcem drzewami, wyrastającymi z intensywnie zielonej trawy. Na drugim planie widoczne są dwie postaci w czarnych sukniach oraz tył okrytej strzechą chaty. „Dorobek” charakteryzuje się sylwetowym ujęciem postaci oraz wyrazistymi kontrastami światła i cienia. Uwagę widza przykuwają także intensywne barwy, wśród których tradycyjnie już pojawia się zestawienie bieli i nasyconej czerwieni oraz wyrazista zieleń dopełniona subtelnymi odcieniami brązu. Członkowie rodziny Tetmajera pojawiają się także na obrazach takich, jak: „Portret Anny Tetmajerowej z dziećmi”, „Portret żony” oraz „Portret Anny Tetmajerowej z synem Janem Kazimierzem”.
Oprócz obrazów inspirowanych folklorem podkrakowskiej wsi, artysta stworzył również dzieła zaliczane do sztuki sakralnej. Są to głównie malowane na ścianach wizerunki świętych oraz projekty polichromii („Alegoria Umarłej Polski”, „Błogosławiona Kinga”, „Anioł z inwokacją Litanii Loretańskiej”). Przykładem obrazu na płótnie jest dzieło zatytułowane „Matka Boża z Dzieciątkiem”, które podziwiać można w Kościele oo. Franciszkanów w Krakowie – Bronowicach Wielkich.
Włodzimierz Tetmajer jest także twórcą obrazów o tematyce patriotycznej (tryptyk „Racławice”, „Alegoria wyzwolenia Polski”) oraz rysunków satyrycznych, które zdobiły kawiarnię artystyczną Ferdynanda Turlińskiego – „Paon”.
Nina Kinitz 20 stycznia 2009
