Zycie
Witold Rudziński był polskim kompozytorem oraz teoretykiem i historykiem muzyki, który urodził się 14 marca 1913 roku w rosyjskim Siebieżu, natomiast zmarł 29 lutego 2004 w Warszawie.
Zanim ukończył studia muzyczne uzyskał dyplom z filologii słowiańskiej na Uniwersytecie S. Batorego w Wilnie (1936). Dopiero rok później skończył wileńskie Konserwatorium Muzyczne, gdzie uczył się jednocześnie kompozycji i gry na fortepianie. Po ukończeniu studiów wyjechał do Paryża, gdzie w dalszym ciągu kontynuował naukę kompozycji na studiach uzupełniających (1938 – 39). W tym samym czasie uczył się również w Instytucie Gregoriańskim, gdzie studiował teorię rytmu. To pozwoliło mu na opracowanie oryginalnego systemu rytmu muzycznego.
Kiedy wrócił z Paryża został profesorem przedmiotów teoretycznych i pracował w Konserwatorium Wileńskim. Był tam w latach 1939 – 42, by później przenieść się do Warszawy (1943) natomiast po zakończeniu wojny, w latach 1945-47 pełnił funkcję profesora w Konserwatorium Łódzkim, a później został mianowany dyrektorem Departamentu Muzyki w Ministerstwie Kultury i Sztuki, a następnie (1948 – 49) pełnił funkcję dyrektora w Państwowej Filharmonii i Opery Stołecznej w Warszawie. Natomiast od 1957 roku poświecił się znów pracy dydaktycznej i podjął się pracy w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, gdzie wykładał kompozycję i teorię muzyki, a w latach 1967 – 69 był również prorektorem.
Nagrody
Witold Rudziński za swoją twórczość był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany, a do najważniejszych odznaczeń zaliczyć tutaj można przede wszystkim: nagrodę specjalną na Konkursie im. księcia Rainiera III w Monako (1963), I nagrodę na Konkursie im. Edvarda Griega w Bergen (1965), Krzyż Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, tytuł „Zasłużony Nauczyciel PRL” oraz wieloma Nagrodami Ministra Kultury i Sztuki.
Co więcej w 1998 Akademia Muzyczna w Warszawie nadała mu tytuł doctora honoris causa
Twórczość
Witold Rudziński tworzył swoją muzykę składając ją z prostych elementów jednocześnie eliminując lub ograniczając do niezbędnego minimum wyszukane środki czy to polifoniczne czy to brzmieniowe. Jednocześnie nie kopiuje on innych stylów, a stara się stworzyć coś własnego i niepowtarzalnego. Do najważniejszych kompozycji Rudzińskiego można zaliczyć przede wszystkim: Sonatina na flet i fortepian (1934), Koncert fortepianowy [wersja I] (1936), Divertimento na orkiestrę smyczkową (1940), Ballada o Janosiku [wersja I] na głos i fortepian (1941), Symfonia nr 2 (1944), Pięć lat, poemat wojenny na chór mieszany a cappella (1945), Siedem pieśni ludowych na chór mieszany (1945), Sonata na altówkę i fortepian (1946), Koncert fortepianowy [wersja II] (1947), Nonet na flet, obój, klarnet, fagot, róg, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i kontrabas (1947), Pieśni kurpiowskie, 8 pieśni na mały zespół orkiestrowy, 2-głosowy chór mieszany lub 2 solistów (1947), Trzy pieśni do tekstów ludowych na chór mieszany (1947), Suita polska na fortepian (1950), Janko Muzykant, opera w 3 aktach (1951), Chłopska droga, kantata na sopran, tenor, baryton, chór mieszany i orkiestrę (1952), Przewodnik liryczny po Warszawie na sopran i fortepian (1953-81), Kwintet z fletem (1954), Ballada o Janosiku [wersja II] na chór mieszany i małą orkiestrę (1955), Lustro życia, śpiewogra w 3 aktach (1957), Komendant Paryża (Jarosław Dąbrowski), opera w 3 aktach (1958), Parady [wersja I], suita na orkiestrę symfoniczną (1958), Muzyka koncertująca na fortepian i orkiestrę kameralną (1958), Deux portraits des femmes na sopran solo i kwartet smyczkowy (1960), Dach świata, poemat muzyczny na głos recytujący i orkiestrę symfoniczną (1960), Odprawa posłów greckich, opera w 1 akcie (1962), Sulamita, opera w 1 akcie (1964), Obrazy Świętokrzyskie na orkiestrę symfoniczną (1965), Moniuszkiana, suita symfoniczna (1965), Gaude Mater Polonia, muzyka oratoryjna na głos recytujący, sopran, alt, tenor, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1966), Wariacje i fuga na perkusję solo (1966), Preludia na klarnet, altówkę, harfę i perkusję (1967), Largo, aria e toccata per arpa sola (1968), Lipce, muzyka oratoryjna na chór mieszany i orkiestrę (1968), Burleska na klarnet i fortepian (1969), Polonaise-rapsodie na wiolonczelę i fortepian (1969), Żółta szlafmyca, komedioopera w 3 aktach (1969), Concerto grosso [wersja I] na perkusję solo i dwie orkiestry smyczkowe (1970), Fantazja góralska na gitarę solo (1970), Uwertura góralska na orkiestrę symfoniczną (1970), Chłopi, opera (1972), Do obywatela Johna Browna, concertino na sopran oraz flet, róg, wiolonczelę, fortepian i perkusję (1972), Proverbia latina na klawikord (1974), Quasi una sonata per pianoforte (1975), Gdziekolwiek ziemia jest snem na sopran i fortepian (1975), Duo concertante per batteria (1976), Dwie pieśni do słów Cypriana Kamila Norwida na głos i fortepian (1976-77), Sonata na klawesyn (1977-78), Sonata pastorale na skrzypce i fortepian (1978), Śpiewające podwórko (Dzięcioł i sosna), 20 piosenek dla dzieci na głos i fortepian (1978), Dzięcioł i sosna, piosenki dla dzieci na głos i fortepian (1978-97), Capriccio-Impromptu – Hommage a Bizet [wersja I] na skrzypce i fortepian (1980), Ricercar sopra „Roman Lasocki” per violino solo (1981), Pierścień i róża, opera dla dzieci (1982), Pobudka na czworo skrzypiec (1985), Capriccio-Impromptu – Hommage a Bizet [wersja II] na skrzypce i małą orkiestrę (1986), Chleba powszedniego, motet na głos męski, chór mieszany i organy (1987), Trzy pieśni starohebrajskie na głos i fortepian (1987), Dialog, sonata na saksofon altowy i fortepian (1987), Dzieńdobrynki, dobranocki… na głos i fortepian (1987), W kręgu psalmów, muzyka oratoryjna na sopran, tenor, baryton, chór chłopięcy, dwa chóry mieszane i 6 grup perkusyjnych (1987), Plejady, sonata na klarnet i fortepian (1987), Kasjopea, sonata na skrzypce i fortepian (1987), Trzy liturgie etiopskie na 6 głosów męskich (1988), Pies i mucha, 6 utworów dla dzieci na skrzypce i fortepian (1988), Kotek i kłębuszek, utwory na fortepian dla dzieci (1988), Gadanki – śpiewanki na chór mówiony (1989), Madonna [wersja I], 5 pieśni na sopran (ad libitum z fletem lub klarnetem) i fortepian (1991), Jakub i Rachel, balet na mały zespół perkusyjny i mały chór (1991), Psalmus VI „Domine, ne in furore tuo arguas me” na 5 głosów (lub chór) i organy (1992), Słowa Panny Maryji na chór mieszany i małą orkiestrę (1992), Concerto grosso [wersja II] na perkusję solo i 2 fortepiany (1992), Madonna [wersja II], 5 pieśni na głos i orkiestrę symfoniczną (1992), Laurea Romana poetorum, 5 pieśni na chór mieszany a cappella (1992), Serenata per violino, viola e violoncello (1993), Litania Ostrobramska na sopran, 2 trąbki, 4 kotły i organy (1994), Etude-Fantaisie pour flute et piano (1994), Capriccio per clarinetto solo (1995), Kaszubskie pieśni weselne na chór mieszany a cappella (1995), Trio klarnetów na 3-5 klarnetów (1995), Planctus. Lament Świętokrzyski. Żale Matki Boskiej pod Krzyżem na chór z organami ad libitum (1995), Trzy pieśni na chór a cappella (1995), O morsciech wiatrach na chór mieszany a cappella (1995), Passacaglia per violino solo (1996), Divertimento rustico na orkiestrę smyczkową (1996-97), Już próżno! na głos i fortepian (1997), Triplo concerto per tromba, due corni, batteria concertante e orchestra d’archi (1999), Improvvisazione sopra il nome J. S. Bach na fortepian (2000), Gaspar Ruiz [niedokończony], a także opera w 1 akcie na solistów, chór i orkiestrę (2002). Poza muzyką Witold Rudziński jest również autorem wielu publikacji, do których zaliczyć należy m.in.: prace poświęcone Stanisławowi Moniuszce (PWM, 1954), „Warsztat kompozytorski Beli Bartóka” (PWM, Kraków 1964), traktat „Nauka o rytmie muzycznym” (PWM, Kraków 1987), a także podręczniki słuchania muzyki oraz książki o tematyce operowej.
Marta Kotas 2009-06-30
