Talent Apoloniusza Kędzierskiego ukształtował się pod wpływem Józefa Brandta i Wojciecha Gersona. Dla jego twórczości nie bez znaczenia była także fascynacja impresjonizmem, a szczególnie wzajemnymi związkami kolorów i padającego na nie światła. Cechą charakterystyczną jego obrazów jest dekoracyjny kontur, który zamyka wielobarwne plamy.
Apoloniusz Kędzierski przyszedł na świat w 1861 roku w Suchedniowie. Dzieciństwo spędził on jednak w Radomiu, gdzie pobierał nauki w zakresie technik malarskich od samego Józefa Brandta. Następnie, za radą swojego nauczyciela, przeniósł się on do Klasy Rysunkowej Gersona. Młody artysta bardzo często korzystał z gościnności Józefa Brandta, u którego spędzał zazwyczaj wakacje w majątku Orońsko. Dawny nauczyciel wspierał także finansowo początkującego malarza – dzięki temu Kędzierski mógł pozwolić sobie na podjęcie studiów w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 1886 roku kształcił się on w pracowni Gysisa, a w trzy lata po zakończeniu nauki powrócił do Warszawy, gdzie aktywnie uczestniczył w krajowym życiu kulturalnym.
W 1902 roku artysta wyruszył w podróż po Belgii, Francji i Włoszech. Przy okazji zwiedził on także Wiedeń oraz Budapeszt. Po powrocie do ojczyzny malarz został przyjęty do grona członków Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, po jakimś czasie przystąpił także do grupy Odłam.
Debiut artystyczny Apoloniusza Kędzierskiego datuje się na rok 1882, jednak jego pierwszym znaczącym sukcesem było zdobycie nagrody za zajęcie III miejsca w konkursie organizowanym przez Zachętę. Swój triumf artysta zawdzięczał obrazowi „Astronom wiejski” (Antek astronom), który zdobył uznanie także w Chicago, gdzie w 1893 roku został wyróżniony oraz zakupiony przez muzeum w St. Louis. Dzieło zatytułowane „Antek astronom” zdradza charakterystyczną dla artystów młodopolskich fascynację folklorem, lecz zwraca uwagę także ciekawym zestawieniem kolorów. Na brunatnej płaszczyźnie ziemi, jaśnieje biała plama wyobrażająca płaszczyk Antka, która bezpośrednio styka się z błękitem nieba. Z linii horyzontu wyrasta brzoskwiniowa twarz chłopca, który zapatrzony w niebo, utkwił wzrok w niewidoczny punkt błękitnej przestrzeni. Antek jest całkowicie osamotniony, wokół niego nie ma żadnych ludzi, zwierząt czy roślin, brakuje nawet wiejskich zabudowań. Ogarniająca chłopca pustka potęguje wrażenie metafizycznego związku młodego astronoma z fascynującym go nieboskłonem.
Jeszcze więcej zaszczytów przyniósł Kędzierskiemu obraz zatytułowany „Przesiewanie”, dzięki któremu artysta zdobył w 1894 roku srebrny medal na Wystawie Krajowej we Lwowie, a później także wywalczył brązowy medal na Wystawie Powszechnej w Paryżu. Pozostałe prace artysta wystawiał w Warszawie i Poznaniu, a po 1927 roku prezentował swe obrazy także na wystawach zagranicznych. Malarz zmarł w 1939 roku w Warszawie. W 1944 roku, w wyniku działań wojennych spłonęła większość owoców twórczości artysty.
Apoloniusz Kędzierski zajmował się nie tylko malowaniem obrazów, był on również ilustratorem oraz autorem książki o Zdzisławie Jasińskim. Ponadto wykonał on liczne polichromie, które ozdobiły kościoły w Mydłkowie Opatowskim, Sobocie, Głuchowie oraz katedrę we Włocławku. Wśród osiągnięć Kędzierskiego wymienia się także namalowanie obrazu ołtarzowego w kaplicy Św. Krzyża w Krośnie oraz wykonanie dużej ilości dekoracji w warszawskich sklepach i kawiarniach, spośród których wymienić warto: Udziałową, Holenderską czy Cafe Mignon.
W sztuce malarskiej Kędzierski pozostawał wierny określonej grupie tematów, takich jak chłopi przy pracy, dziewczęta w ludowych strojach oraz świat przyrody w ujęciu fragmentarycznym. Po 1930 roku malował on także akwarele przedstawiające kwiaty w wazonie, które charakteryzują się wykorzystaniem niewielkiej skali kolorystycznej. Pomimo tego, że nauczycielami i autorytetami Apoloniusza Kędzierskiego byli słynni przedstawiciele realizmu – Józef Brandt i Wojciech Gerson, artysta był otwarty na sztukę impresjonistyczną, której elementy odnaleźć można w jego twórczości.
Jednym z owoców fascynacji wpływem światła na zmianę kolorów jest obraz pod tytułem „Kwiaty wiosenne”. Przedstawia on białe i niebieskie kule kwiatów, otoczone zielonymi liśćmi i gałązkami, które wychodzą z błękitnego wazonu. Z prawej strony widoczna jest rozświetlona słońcem firanka, która wraz z jasnobłękitną ścianą stanowi tło dla pierwszoplanowej martwej natury. Interesujący jest sposób ukazania promieni słonecznych, które sprawiają, że kolory płatków kwiatów stają się niejednoznaczne i przechodzą w coraz to nowe odcienie. Pozornie obraz przedstawia jedynie białe i niebieskie pąki, jednak po dłuższej analizie dostrzec można całą gamę kolorów – od intensywnej bieli, poprzez róż, aż do szarości, jak również szeroką paletę barw niebieskich, przechodzących w granat i czerń. Całość sprawia wrażenie nieustannej migotliwości i ruchu promieni słonecznych padających na ścianę i główki wiosennych kwiatów.
Dorobek artystyczny Kędzierskiego składa się także z obrazów realistycznych, których tematyka związana jest najczęściej z folklorem, a w szczególności z zajęciami typowymi dla chłopów. Przykładem tego może być dzieło pod tytułem „W drodze na targ” oraz utrzymany w podobnej konwencji „Wózek tatarski”.
Nina Kinitz 14 grudnia 2008
