Na twórczość Karpińskiego największy wpływ miały: wysublimowana estetyka modernizmu, która początkowo zainspirowała go do malowania bronowickich pejzaży, oraz elementy sztuki dekoracyjnej. Na obrazach tego artysty zauważyć można także fascynację malarstwem nabistów oraz subtelne nawiązania do niektórych założeń impresjonizmu.
Alfons Karpiński przyszedł na świat w Rozwadowie koło Tarnobrzega. Było to w roku 1875, czyli na niedługo przed narodzinami nowej epoki – Młodej Polski, która znacząco wpłynęła na życie artystyczne malarza. Młody Karpiński ogromną wagę przywiązywał do kwestii edukacji. W 1891 roku rozpoczął studia artystyczne w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. W 1903 roku, po zaliczeniu wszystkich egzaminów, artysta kontynuował edukację w pracowni monachijskiej, a później zdobywał wiedzę i umiejętności w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Lata 1908-1912 upłynęły mu na dokształcaniu się w paryskiej akademii. W drugim dziesięcioleciu dwudziestego wieku wydawać się mogło, że Karpiński nasycił się już wiedzą i wystarczająco wzbogacił swój warsztat o nowe umiejętności, jednak sam artysta był innego zdania. W 1922 roku wyruszył on w kolejną podróż do Francji, gdzie przystąpił do Akademie Colarossi w celu uporządkowania zdobytych dotychczas wiadomości na temat sztuki.
W czasie, w którym nie zdobywał wiedzy, sam udzielał lekcji rysunku uczestniczkom Wyższych Kursów dla Kobiet im. A. Baranieckiego. Udzielał się on także podczas spotkań członków ugrupowań zrzeszających ludzi sztuki. Karpiński poświęcał swój czas na działalność w Towarzystwie Artystów Polskich „Sztuka” i Powszechnym Związku Artystów Polskich. Uczestniczył on również w licznych przedsięwzięciach realizowanych przez Grupę Dziesięciu, Grupę Zero, a później także Zachętę.
Artysta brał udział w wielu wystawach swoich prac, które miały miejsce najczęściej w Krakowie i Warszawie, lecz zdarzały się też ekspozycje organizowane poza granicami Polski – w Nowym Jorku, Rzymie, Monachium, Brukseli oraz Amsterdamie. Aktywność artystyczna Karpińskiego oraz jego wielki talent zostały docenione jeszcze za życia artysty, którego często honorowano rozmaitymi wyróżnieniami i nagrodami. Wypełnione nauką, twórczością oraz działalnością kulturalną życie Karpińskiego zakończyło się w Krakowie, w 1961 roku.
Jego twórczość zmieniała się na przestrzeni lat, jednak niezależnie od upływu czasu na obrazach malarza dostrzegalna była nuta melancholii i nostalgii. Pierwsze dzieła Karpińskiego zdradzają fascynację umiłowanym przez polskich modernistów folklorem. Obrazy takie, jak: „Na odpuście” czy „Rodzina przy studni” przedstawiają mieszkańców wsi, odzianych w charakterystyczne dla nich stroje. Sytuacje, w których zostali ukazani przez malarza związane są z wykonywaniem codziennych, najczęściej błahych czynności, do których zaliczyć można napełnianie wiader wodą lub wybieranie odpustowych upominków. Tworzył on także pejzaże, które niekiedy wyróżniały się ciekawym układem kompozycyjnym oraz zaskakującą kolorystyką. Interesującym przykładem może być obraz „Plaża na Lido”, charakteryzujący się „pocięciem” przestrzeni na szerokie pasy nieba, morza, plaży oraz linii fal, których harmonia zostaje przełamana intensywnie czerwoną kulą głowy jednej z plażowiczek.
Nieco bardziej stonowane są paryskie pejzaże Alfonsa Karpińskiego, w których łatwo dostrzec inspirację sztuką nabistów. Charakterystyczne ujęcie sylwetek przedstawianych postaci oraz stonowane, niemal pozbawione kontrastów barwy to najbardziej istotne wyróżniki dzieł malarza z tego okresu. Niektóre obrazy zawierają dodatkowo delikatne odniesienia do sztuki impresjonistycznej – chodzi tu przede wszystkim o rozszczepienie niektórych kształtów na barwne cząsteczki, które sugerują migotanie światła.
Do grupy najbardziej interesujących i zarazem nastrojowych malowideł Karpińskiego należą jednak zdecydowanie portrety, w szczególności wizerunki kobiet. Postacie są najczęściej przedstawiane na tle fragmentu gustownie urządzonego pomieszczenia, niekiedy jednak na drugim planie widoczna jest jedynie kremowa lub szara płaszczyzna ściany. Kobiece pozy są starannie zaprojektowane przez malarza, dlatego też nie sposób doszukać się na portretach jakichkolwiek przypadkowych gestów. Obrazy przedstawiające wizerunki kobiet charakteryzują się stonowaną paletą barw, takich jak: brąz, mahoń, biel, błękit i szarości. Maestria malarza przejawia się w sposobie łączeniu kolorów – dzięki rozmazaniu poszczególnych odcieni, ukazanych dodatkowo w migotliwym świetle, nawet zestawienie bieli i czerni nie wywołuje kontrastu. Artysta preferował tworzenie obrazów przedstawiających piękne i tajemnicze kobiety, których wzrok skupiony był na niewidocznym dla widza punkcie lub utkwiony w zadumie w przestrzeń. Muzy Alfonsa Karpińskiego przeszły do historii malarstwa polskiego jako symbole nieokreślonej tęsknoty oraz uosobienia melancholijnego piękna.
Nina Kinitz 12 grudnia 2008
