Stanisław Prószyński był polskim kompozytorem i publicystą muzycznym urodzonym 31 stycznia 1926 roku w Warszawie, tam też zmarł 14 maja 1997 roku.
Początkowo uczył się gry na fortepianie u Jerzego Lefelda, a następnie u Stanisława Raube. Później podjął naukę w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, którą skończył w 1953 roku. Dodatkowo podjął również studia aspiranckie z kompozycji w warszawskiej szkole muzycznej.
W latach 1945 – 1949 pełnił również funkcję kierownika muzycznego i pianisty w teatrach muzycznych zarówno w Łodzi jak i w Warszawie.
Stanisław Prószyński był również dydaktykiem. I tak pracował w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej im. K. Kurpińskiego w Warszawie (1954 – 1955), w Studium Muzycznym im. Henryka Wieniawskiego (1958 – 1960), w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (od 1960), gdzie dodatkowo: w latach 1968 – 1971 był kierownikiem Katedry Problematyki Wychowania Muzycznego, dziekanem Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki (1987 – 1990), a od 1984 roku otrzymał tytuł profesora. Ponadto w latach 1974 – 1979 uczył również w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie.
Poza komponowaniem i działalnością dydaktyczną Stanisław Prószyński był również publicystą. Jego teksty ukazywały się m.in. w: „Kurierze Codziennym”, „Rolniku Polskim”, „Po prostu”, „Razem”, „Stolicy”, „Śpiewamy i Tańczymy”, „Ruchu Muzycznego”, „Muzyki”. Dodatkowo przygotowywał również książki. Był autorem m.in.: trzech pozycji z serii Mała Biblioteka Operowa: ” 'Tosca’ Giacomo Pucciniego” (PWM, Kraków 1956), ” 'Aida’ Giuseppe Verdiego” (PWM, Kraków 1958), ” 'Cyganeria’ Giacomo Pucciniego” (PWM, Kraków 1961), jak również „Świat mechanizmów grających” (Wiedza Powszechna, Warszawa 1994).
Stanisław Prószyński był także rzeczoznawcą Muzeum Techniki w Warszawie w zakresie zabytkowych mechanizmów grających. Ponadto był również członkiem Rady Artystycznej Ludowego Instytutu Muzycznego w Łodzi i Związku Kompozytorów Polskich (od 1949).
Nagrody
Stanisław Prószyński był wielokrotnie odznaczany za swoją wielowymiarową działalność. I tak otrzymał m.in. Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1969, 1975), Złoty Krzyż Zasługi (1975), Nagrodę Prezesa Rady Ministrów (1978), Odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury” (1984) oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1985).
Twórczość
Do najważniejszych kompozycji autorstwa Stanisława Prószyńskiego zaliczyć możemy przede wszystkim utwory takie jak: Dwie pieśni młodzieńcze na głos i fortepian (1946-47), Mała symfonia na orkiestrę (1947), Cień Chopina, poemat na 4-głosowy chór męski a cappella (1948), Koncert na fortepian i orkiestrę symfoniczną (1949), Trzy pieśni kobiece na głos i fortepian (1949), Suita Pokoju na sopran, chór, trąbki i fortepian (1949), Uwertura rewolucyjna na orkiestrę (1950), Pieśń o nowej Warszawie, kantata na chór i orkiestrę (1950), Sonatina na flet i fortepian (1950), Symfonia nr 2 na orkiestrę (1950), Łatwe utwory na fortepian (1952), Obrazy olimpijskie na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1952), Tristia [wersja I] na fortepian (1952), Sonatina na fortepian (1952), Kwartet smyczkowy nr 1 (1954), Sianokosy, 2 pieśni na głos z fortepianem (1954-56), Wiejscy muzykanci, balet (1959), Tren VIII Jana Kochanowskiego na chór chłopięcy (lub żeński), męski i 3 głosy solowe a cappella (1961), Czerwony lew, opera (1961), Konstrukcje liryczne na chór żeński i orkiestrę kameralną (1962), Nagrobek obywatelowi na chór mieszany a cappella (1963), Do tarniny (Oda XXII Pierre de Ronsarda) na chór mieszany a cappella (1963), Sześć miniatur w notacji izomorficznej na fortepian (1965), Zawisza Czarny, dramat muzyczny na aktorów i 2 fortepiany (1967), Siedem dziewcząt pod bronią, komedia muzyczna (1968), Mała suita mazurska na orkiestrę (1970), Kwartet smyczkowy nr 2 – Muzyka w dwóch strojach (1973), Trzy staropolskie pieśni towarzyskie na chór mieszany a cappella (1973), Liryczna oda do Warszawy na chór mieszany a cappella (1976), Tristia [wersja II] na fortepian (1977), Mazurowie mili na chór mieszany a cappella (1983), Oto jest nasz dzień codzienny na chór mieszany a cappella (1983), Tre pezzi in modo d’una sonata per pianoforte (1985) oraz Romantyczne pobrzmienia na 2 fortepiany (1989).
Marta Kotas 2009-07-01
