Jedną z najstarszych osad Ziemi Puckiej jest kaszubska wioska Starzyno. Pierwsze wzmianki o tym miejscu wspominają w roku 1207 wieś, jako własność cystersów oliwskich. A była to wówczas darowizna książąt pomorskich linii gdańskiej: Subisława i Sambora. Początkowo pełniła ona rolę miejsca rekonwalescencji dla chorych mnichów. W późniejszym okresie była rezydencją letnią opatów oliwskich.
Pierwszy wybudowany kościół był obiektem drewnianym, pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela.
Od roku 1772, aż do zakończenie I wojny światowej Starzyno znajdowało się w obszarze administracji zaboru pruskiego. Jednak wraz z sąsiednimi Sulicicami były to najbardziej rdzenne kaszubskie miejscowości powiatu puckiego. Przejawiało się to choćby tym, że zarządzane były one przez polskiego dziedzica. Trwanie mieszkańców przy kaszubskości doprowadziło miedzy innymi do niekorzystnego wytyczenia przez administrację pruskiego zaborcy linii kolejowej, która ominęła Starzyno i Sulicice.
W centrum wsi znajduje się XVII-wieczny, barokowy kościół parafialny. Wybudowany został na przełomie roku 1648 i 1649 jako obiekt murowany pod wezwaniem św. Michała Archanioła a fundatorem był opat oliwski Aleksander Kęsowski.
Środkowa część kościoła jest zamknięta od szczytu trójbocznym prezbiterium, od wejścia natomiast czworoboczna wieża zwieńczona ostrosłupowym dachem. Świątynia jest nieotynkowana z umieszczonymi w ścianach półokrągłymi oknami. W jednej ze ścian tkwi kula armatnia. Wg przekazów jest to ślad po okresie szwedzkiego potopu.
Na wszystkich ołtarzach widnieje herb fundatora – Poraj.
W kościele, w nawie, nad łukiem tęczowym znajduje się niezwykle interesująca polichromia Sądu Ostatecznego. Odpowiedź na pytanie , dlaczego w tej wiejskiej świątyni umieszczono ścienne malowidło pełne symboliki zapewne pozostanie zagadką. Bo wnikając w treści polichromii dostrzeżemy w nich niewątpliwie dźwięki dyskusji teologicznej tamtego czasu.
Trójstrefowy obraz pasmami obłoków oddziela poszczególne grupy postaci. Wrażenie perspektywy uzyskano dzięki wprowadzeniu różnej wielkości osób, stosownie do umiejscowienia.
Centralną postacią jest Chrystus. Odziany w jasnoczerwony (kolor czerwony utożsamia siłę i młodość) płaszcz surowo spogląda na potępionych. Po prawicy klęczy wśród promieni Najświętsza Maria Panna. Jasnoniebieskie szaty Maryi symbolizują niebo, ale i czystość oraz nieskazitelność.
Wokół tych postaci stoją Apostołowie i Święci. Na przedzie Jan Chrzciciel w włosiennicy z krzyżem.
Ważnymi postaciami są dwaj aniołowie. Ten po prawicy Chrystusa, zawieszony nad zbawionymi, trzyma lilię i palmę. Lilia jest symbolem niewinności. Natomiast palma uchodzi za drzewo boskie, które symbolizuje życie a liście palmy, to zwycięstwo, radość i pokój. Anioł po lewicy Chrystusa trzyma nad potępionymi miecz ognisty. Miecz w symbolice chrześcijańskiej ma wiele znaczeń, tutaj symbolizuje decyzję i sprawiedliwość.
Poniżej po prawej i lewej stronie Chrystusa odpowiednio przedstawieni są zbawieni podążający do nieba oraz potępieni wtrącani w ognie piekielne.
Polichromia jest wyjątkowym dziełem lokalnego warsztatu malarskiego, w którym musimy dostrzec silny i niezaprzeczalny talent. Wielu badaczy sztuki Pomorza doszukuje się słusznie pierwowzorów w Sądzie Ostatecznym Christiana Schwarza (rozpowszechniony dzięki rycinie Jana Sadelera) lub Sądu Ostatecznego Hansa Memlinga. Mimo to kompozycję należy uznać za wyjątkową pod każdym względem i potwierdza świadomy wybór tematu katechetycznego jakim jest pouczenie wiernych, ostrzeżenie oraz wytyczenie celu. To dowodzi po raz kolejny dużego wkładu Kaszub w rozwój sztuki chrześcijańskiej i europejskiej.
AB 2009.07.11
