Paweł Bryliński urodził się w 1814 roku w Wieruszowie, a zmarł w 1890 roku w Masanowie koło Ostrowa. Paweł wychowany został w atmosferze warsztatu rzemieślniczego. Kolejne lata działalności Pawła Brylińskiego określane są jako wędrowne.
Dzieła tego artysty przede wszystkim kojarzą się z pejzażami Wielkopolski. Przedstawiają między innymi zasobne wsie, zagospodarowane pola, ale również liczne świątki, krzyże i kapliczki zdobiące pola, rozstaje dróg oraz mosty. Dodatkowo można tutaj spotkać prawdziwe rarytasy ludowej rzeźby. Wśród nich znaleźć można między innymi wysokie, często ponad dziesięciometrowe krzyże, słupy przydrożne z kilkoma bądź kilkunastoma płaskorzeźbami i rzeźbami.
Najprawdopodobniej Paweł Bryliński był samoukiem, przyuczonym trochę w zakładzie rzemieślniczym. Życie swoje spędził na podróżach. Wiosną opuszczał dom z wózkiem wypełnionym narzędziami. Ulubionym zajęciem Brylińskiego było ozdabianie słupów i krzyży licznymi rzeźbami, figurkami, które najczęściej przytwierdzane były do belek dużymi gwoździami.
Wśród jego licznych dzieł znaleźć można na przykład: tematykę Wielkiego Tygodnia, rzeźby Św. Marii Magdaleny, Matki Boskiej, św. Jana Ewangelisty, Chrystusa często z pelikanem karmiącym krwią małe. Czasami obok słupa rzeźbiarz ten umieszczał świętych, patronów fundatora oraz jego rodziny. Bardzo często Bryliński ozdabiał swoje prace polichromią, stosując niezwykle żywe kolory. Malował nie tylko szaty postaci, ale również podkreślał tym sposobem rysy twarzy swoich postaci.
Przez kilkadziesiąt lat swojej twórczości rzeźbiarz ten wyrobił sobie swój własny styl, który daje możliwość odróżnienia jego działalności od innych twórców. Między innymi wśród cech charakterystycznych dla jego twórczości wymienić należy chociażby ogromny realizm prezentowanych postaci, obfitą dekorację, staranność wykonania detali, „żywotność” figur, ich wyrazistość.
Często zdarzało się też, że artysta ten umieszczał inskrypcje zawierające nazwiska fundatorów oraz daty powstania rzeźb. Nigdy natomiast nie sygnował dzieł swoim własnym imieniem. Sylwetka twórcy poprzez takie działanie została szybko zapomniana, szczególnie podczas trwania wojny. Później odnaleziono potomków i innych krewnych artysty i tym sposobem odtworzona została jego sylwetka.
Do dnia dzisiejszego pozostało po Brylińskim niewiele ponad dziesięć krzyży i słupów. Kilka niekompletnych znajduje się między innymi w kościołach Odolanowa, Sokolnik i Ołoboku, a także w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Poznaniu.
Twórczość Pawła Brylińskiego skupia się jak widać przede wszystkim na ozdabianiu słupów i przydrożnych krzyży. Niestety wadą jego twórczości była ta owa jego anonimowość, gdyż bardzo ciężko było przypisać odpowiednie dzieła jego wykonaniu.
Agnes 2008.11.15
