W ostatnią niedzielę przed Świętami Wielkanocnymi obchodzimy pamiątkę uroczystego wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy. Mieszkańcy miasta witali Go liśćmi palm i śpiewem „Hosanna synowi Dawidowemu”.
Zwyczaj ten wspominany już był przez pierwszych chrześcijan. W VII wieku w naszym świecie przyjął się zwyczaj procesji z palmami, który dotarł także do Polski.
Tego dnia święci się palemki. Zielone gałązki, misternie plecione, barwione suszonymi kwiatami przynoszone do kościołów przed procesją są święcone przez kapłanów.. Następnie wierni w uroczystej procesji wchodzą do wnętrza kościoła. Wierni trzymają palemki uniesione w górze i śpiewają starożytny hymn „Chrystus wodzem, Chrystus królem…”. Po procesji odczytywana jest z podziałem na role ewangelia Męki Pańskiej.
W parafii Łyse obok siebie stoją dwie świątynie. Palmy zbierane są w starym kościele, z którego po wyniesieniu i poświęceniu w procesji wierni przenoszą je do nowego, okazałego kościoła.
W Polsce Niedziela Palmowa nazywana jest również czasami Niedzielą Kwietną. Po sumie w kościołach odbywały się przedstawienia pasyjne.
Palmy przygotowywane są w wielu miejscowościach, ale dwa są wyjątkowe: Karpaty Zielone oraz Puszcza Zielona na Kurpiach. Tutaj palmy są największe i miewają długość do wielu metrów. Takie palmy wykonuje się między innymi we wsi Łyse na Kurpiach.
Tak jak dawniej, tak i obecnie palmy wykonuje się je z pręta leszczyny lub młodej sosny. Taki rdzeń oplatany jest roślinnością leśną – borowiną, jałowcem, widłakiem, bukszpanem, cisem. Następnie wprowadza się misterne zdobienia pięknymi kolorowymi kwiatami oraz wstążkami z bibuły. Gospodynie przygotowują kwiaty do palm już na początku Wielkiego Postu. Ozdoby składane są, by na kilka dni przed Niedzielą Palmową uwić z nich palmę.
Tradycyjne sposoby zdobienia palm, wyszukane rodzaje kwiatów z bibuły przekazywane są w wielu rodzinach z pokolenia na pokolenie. Dowodem tego są między innymi protokoły konkursu odbywającego się corocznie w Łysych, gdzie powtarzają się te same nazwiska i nazwy wsi, a pojawiają się coraz młodsi uczestnicy, przejmując tradycje rodzinne.
Od lat 60-tych organizowane są w parafii Łyse konkursy na najładniejsza palmę. Szybko inicjatywa ta przekształciła się w wielką imprezę folklorystyczną, która objęła duży obszar Puszczy Zielonej i ściąga tysiące gości z wielu rejonów Polski a nawet ze świata. Okazją jest również jarmark, na którym goście oglądają i kupują regionalne artykuły spożywcze oraz wyroby sztuki ludowej z zakresu: kowalstwa, wycinankarstwa, pisanek, wyplotów z korzeni, bukieciarstwa, koronkarstwa.
AB 2009.04.05
