Cmentarz wojskowy w Wilnie na Antokolu (Antakalnio)

Cmentarz wojskowy w Wilnie na Antokolu (Antakalnio)

Cmentarz na Antokolu został założony w 1809 roku.
Pierwszym zamiarem było utworzenie miejsca pochówku dla pobliskiego szpitala wojskowego. Wówczas zajmował powierzchnię niemal 4 ha.
Powiększano go w późniejszych latach. Do roku 1864 był pod opieką trynitarzy.W latach międzywojennych należał do duszpasterstwa garnizonowego przy kościele św. Ignacego.
Początkowo ostatnie miejsce spoczynku znajdowali tutaj żołnierze polscy, rosyjscy i niemieccy.
Obecnie cmentarz jest panteonem Republiki Litewskiej. Tutaj chowani są ludzie szczególnie zasłużeni dla Litwy.

W centrum rozległej doliny jest zlokalizowane mauzoleum czternastu poległych obrońców wieży telewizyjnej w Wilnie i żołnierzy straży granicznej zamordowanych w Miednikach w 1991 roku.
Nad grobami wspaniała Pieta dłuta Stanislovasa Kuzmy z 1995 roku.
W pobliżu natomiast usytuowana została odnowiona kwatera żołnierzy napoleońskich.
W roku 1812 wojska Napoleona zajęły Litwę w ciągu kilku dni. Litwini nie stawiali oporu Francuzom. Witali ich z radością wierząc, że zostanie odbudowane niepodległe państwo i zniesiona pańszczyzna.28 czerwca Wilno stało się czasowym politycznym i administracyjnym centrum Republiki Francuskiej.
A Wilno ponownie stało się stolicą formalnie uznanego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Krótki okres 1812 r., który na Litwie rozpoczął się w końcu czerwca i zakończył się w końcu grudnia, nazywany jest okresem francuskim.
W 1812 roku wielka armia Napoleona nacierała na Rosję. Jednak nie potrafiła ona pokonać wojsk rosyjskich i była zmuszona cofać się tą samą drogą. Francuzi planowali przekształcić Wilno w dużą bazę na zapleczu, jednak dla wielu z nich stało się ono miejscem ostatniego spoczynku.
Mrozy zimą tego roku sięgały do minus 30° C. Najpierw padły wszystkie francuskie konie, następnie kawalerzyści. Wojsko nie było przygotowane do trudnych warunków wojennych, nie posiadało odpowiedniego umundurowania. Tak więc w Wilnie na początku grudnia 1812 r. w ciągu kilku dni zmarło do 40 tysięcy żołnierzy.
Wówczas Wilno liczyło około 30 tysięcy mieszkańców. Większość żołnierzy zmarła od zmęczenia i głodu, chłodu i chorób.
W 2002 r. podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych w Wilnie wykryto duże miejsce pochowku żołnierzy armii Napoleona. Są to właśnie ofiary wojny 1812 r. Odnaleziono około 3000 pogrzebanych żołnierzy. Ironią losu stało się to, że żołnierze zostali pochowani w wałach obronnych, które sami wykopali, które to musiały służyć obronie miasta od wroga. Wraz z wykopaliskami archeologicznymi rozpoczęto badania antropologiczne. Ustalono, że wśród poległych było 27 kobiet.
Szczątki Wielkiej Armii Napoleona zostały pochowane na Cmentarzu Antokolskim (Antakalnio). Zdaniem historyków, jest to największe spośród znalezionych w Europie miejsce masowego pochowku żołnierzy armii Napoleona.

Na terenie cmentarza szczególna uwagę zwraca kwatera żołnierzy polskich poległych w walce o Wilno w latach 1919-20 i żołnierzy Armii Krajowej z 1944 roku – uczestników operacji „Ostra Brama”.
Mogiły znaczone są setkami identycznych kamiennych krzyży a nad nimi duży, kamienny krzyż.

W jednej z części znajdziemy groby żołnierzy rosyjskich i niemieckich poległych w czasie I wojny światowej, z okazałym, choć zniszczonym mauzoleum i napisem w języku niemieckim.
Naturalny krajobraz w pewnym momencie oddzielony jest cyprysami. To monumentalne mauzoleum żołnierzy radzieckich poległych w walce o Wilno w 1944 roku. Patetyczne nagrobki przywódców Litwy z czasów LSSR i ludzi zasłużonych dla kultury w czasach sowieckich.

Cmentarz Antokolski – największa nekropolia polskich żołnierzy, którzy oddali najcenniejszy dar, swoje życie w obronie odzyskanej po latach rozbiorów niepodległości w wojnie z bolszewikami w 1920 i 1921 roku.
Dziś miejsce to ma zupełnie inny charakter niż w chwili utworzenia. Skłania do powagi, wspomnień i refleksji.
W okresie przed 1939 rokiem, panteon podobny do Lwowskiego Cmentarza Orląt. Wzgórza porośnięte sosnami, podczas wiatru szumiące pochwalne peany na cześć nieśmiertelnej pamięci zwykłych żołnierzy, a przecież w świadomości potomnych, będących bohaterami.

Na podstawie
Juliusz Kłos, „Wilno, Przewodnik Krajoznawczy”, Wyd. Oddziału Wileńskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Wilno 1923
Edmund Małachowicz, „Wilno. Dzieje, architektura, cmentarze”, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1996
„Exploring Vilnius” http://www.exploring.eu/
http://stankiewicze.of.pl/
Opracował Andrzej Bochacz 2008.09.17

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :