Zycie
Kayah ukończyła klasę fortepianu u profesor Anny Narkiewicz w 1985 roku. Rok przed uzyskaniem dyplomu Kayah rozpoczęła współpracę z Kostkiem Yoriadisem, a później pracowała także z reaggowymi zespołami Rastar i Zgoda, by w 1986 roku wraz z grupą Tilt nagrać utwór „Mówię ci, że…”.
Swój solowy debiut Kayah zaliczyła w 1988 roku podczas Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, gdzie nagrała utwór „Córeczko”. W tym samym roku nagrała również swój pierwszy solowy album: Kayah, który był zbiorem piosenek stworzonych dla innej artystki Renaty Czarnoty, która jednak zrezygnowała z realizacji tych utworów.
W roku 1991 wydano również anglojęzyczną wersję tego albumu jednak również ta płyta przeszła całkowicie niezauważona. To spowodowało, że Kayah na przełomie lat 80. i 90. postanowiła wyjechać do Wiednia, gdzie pracowała jako modelka.
Dzięki Markowi Kościkiewiczowi, który był w tamtym czasie właścicielem firmy Zic – Zac płyta Kamienie powstała przy udziale najlepszych muzyków sesyjnych. Firma nie szczędziła pieniędzy dla nowej wokalistki. Dzięki łagodnym i ciekawym brzmieniom płyta Kamień jest uważana za jedną z najważniejszych polskich płyt popowych ostatniej dekady.
Jednak chwilowy sukces to nie wszystko, aby nie stracić pozycji Kayah musiała kolejnym albumem również odnieść spory sukces medialny. I wydany w 1997 roku krążek „Zebra” przyniósł oczekiwane efekty. Kayah doskonale wpasowała się w oczekiwania publiczności jednocześnie realizując własne aspiracje. I tak Zebra to stylistyka disco, która oparta jest na tanecznych i łatwo wpadających w ucho rytmach. W dalszym ciągu jednak na płycie da się wyczuć soulowe brzmienia. W ramach promocji płyty Zebra Kayah udała się z dziennikarzami do warszawskiego zoo, gdzie zaadoptowała zebrę Kaję.
Nietypowy sposób promocji zadziałał i Kayah w ciągu kilku dni sprzedała ok. 100 tys. egzemplarzy krążka. Co szybko umocniło pozycję Kayah na rynku muzycznym.
Lata 1995 – 1998 to przede wszystkim współpraca z takimi artystami jak Robert Chojnacki (Budzikom śmierć), z Kasią Stankiewicz i Andrzejem Krzywym, z Voo Voo, z Michałem Urbaniakiem, z Urszulą oraz z Mietkiem Szcześniakiem. Dodatkowo w 1998 roku wzięła również udział w kampanii reklamowej sieci POP, gdzie skomponowała jingla reklamowego, a także prowadziła swój program w TVN – To było grane.
W 1999 roku ukazała się płyta wydana przez duet Kayah i Bregović. Krążek okazał się największym sukcesem komercyjnym w całym dorobku Kayah. Co więcej album stał się jednym z najważniejszych wydań w całej historii polskiej fonografii.
Stylistyka krążka Kayah/Bregović to połączenie popu z bałkańskim folklorem i rodzimymi tradycjami. Na krążku znajdziemy również muzykę góralską, cygańską, śpiewy biesiadne, a nawet echa kolędy „Bóg się rodzi”, a także słynna cygańska orkiestra weselno – pogrzebowa.
Warto tutaj zaznaczyć, że na pomysł nagrania ich wspólnego albumu wpadł Marek Kościkiewicz (obecnie właściciel BMG Ariola). I choć Kayah nie była do końca przekonana do tego pomysł ponieważ tyle co wyszła za mąż za Rinke Rooijensa i spodziewała się dziecka. Prace na płytą przerwał poród (1 grudnia 1998 roku, urodziny Rocha), a płyta trafiła na rynek w cztery miesiące później.
Po dużym sukcesie płyty i frekwencji na koncertach postanowiono wydać płytę również za granicą. Koncern Berelsmann wydał płytę w 11 krajach europejskich w tym także we Włoszech, Hiszpanii, Francji, Turcji, Grecji, Izraelu, Czechach, Słowenii i Chorwacji.
Po sukcesie duetu Kayah wydała kolejną solową płytę JakaJaKayah. Również ona odniosła spory sukces komercyjny. Kayah powróciła do tradycji pop i soul odchodząc od tematyki poprzedniego krążka. Album ukazał się również za granicą, w tym w Europie i w Kanadzie pod tytułem Yakayakayah.
Dodatkowo warto tutaj zaznaczyć, że Kayah nagrała również singiel „Embarcacao” z Cesarią Evorą.
W roku następnym Kayah została ambasadorem WWF w Polsce, a z Krzysztofem Pszoną założyła spółkę producencką. W tym czasie Kayah wzięła również udział w licznych projektach muzycznych.
Współpracowała m.in. z Mieczysławem Szcześniakiem, Liroyem, Verą Bilą, Michałem Żebrowskim i zespołem Blenders. Nagrała również piosenkę „Wiosna przyjdzie i tak” promującą film Przedwiośnie.
Również następny album, który wydano w 2003 roku (Stereo typ) szybko awansował na szczyty list bestsellerów płytowych. Płyta dodatkowo była promowana w czasie klubowej trasy koncertowej Stereo Tour.
29 kwietnia 2005 roku Kayah wydała dwupłytowy album The Best & The Rest, który był swoistym podsumowaniem muzycznej działalności Kayah. Na krążku znalazł się m.in. utwór „Prócz ciebie, nic”, który został przygotowany razem z Krzysztofem Kiljanśkim.
Artystka ma na swoim koncie również przygotowanie soundtracków do takich filmów jak: Mój brat niedźwiedź, Dublerzy (piosenka Jaka miłość, taka śmierć), Kochankowie Roku Tygrysa oraz Ryś.
28 listopada 2006 roku natomiast to dla Kayah data szczególna. W tym dniu bowiem odbył się w Łodzi pierwszy w Polsce i w Europie Środkowo – Wschodniej koncert z serii MTV Unplugged, gdzie wykonała czternaście utworów. Wśród gości specjalnych pojawili się między innymi Anna Maria Jopek, kwartet smyczkowy 4., kubański perkusjonista Ariel Silva Valdes oraz kubańska wokalistka Omniris Casuso Valdes.
2 września 2007 roku Kayah prowadziła koncert „Gorączka Sopockiej Nocy”, a w czasie swojego występu odebrała Złotego Słowika za całokształt twórczości.
Rok 2009 to dla Kayah premiera piosenki „Noszę spodnie, kiedy chcę”. Muzykę do singla napisał Jan Borysewicz, a piosenka promowała film Olafa Lubaszenki pt Złoty środek.
We wrześniu 2009 roku na polskim rynku ukazała się kolejna płyta Kayah Skała, który był powrotem do dawnego brzmienia Kayah.
Twórczość
Kayah wydała następujące albumy: „Kayah” (1988), „Kayah” (1991, wersja angielska), „Kamień” (1995), „Zebra” (1997), „Kayah i Bregović” (1999), „JakaJaKayah” (2000), „JakaJaKayah” (2001, edycja specjalna), „Stereo typ” (2003), „The Best & The Rest” (2005), „MTV Unplugged” (2007) oraz „Skała” (2009).
Natomiast do utworów wykonywanych przez Kayah zaliczyć należy przede wszystkim: „100 Lat młodej parze”, „All the same”, „Anioł Wiedział”, „Bo czasem”, „Byłam różą”, „Bądź lekarstwem mym”, „Ceje Sukarije”, „Cicho tu”, „Cień anioła stróża”, „Cogito ergo non sum”, „Córeczko”, „Dla niego”, „Do D.N.A”, „Dobre złe nieważne”, „Duchy tych, co mieszkali tu”, „Dzielę na pół”, „Fleciki”, „For my son”, „Hit”, „Holy Angel”, „Horyzont”, „Im więcej tym mniej”, „Ja chcę Ciebie”, „Jak liść”, „Jaka ja Kayah”, „Jaka miłość taka śmierć”, „Jestem kamieniem”, „Jeszcze ta noc”, „Jeśli Bóg istnieje”, „Jutro rano”, „Kayah to Kayah”, „Konferencja prasowa”, „Kołysanka dla serca”, „Moja sukienka”, „Na językach”, „Na wieki”, „Nawet deszcz”, „Nie Patrzysz”, „Nie ma nie ma Ciebie”, „Niewidzialna”, „Nigdy się nie dowiem czy”, „Pod tym samym niebem”, „Prawy do lewego”, „Prośba do Twoich ust”, „Przedwiośnie”, „Rudą nocą”, „Santana”, „Serce jak szafa”, „Smutna kobieta”, „Supermenka”, „Tabakiera”, „Tam będę”, „Teren zaminowany”, „Testosteron”, „To nie ptak”, „Too close”, „Topielce”, „Trudno kochać”, „Twoja dłoń”, „Uratujcie Go”, „Wbrew naturze”, „Wiosna przyjdzie i tak”, „Większy apetyt”, „Wszystko się skończyło”, „Wybacz kochanie”, „Za blisko”, „Zanim wiedziałam”, „Zniszczyć go” oraz „Śpij kochanie, śpij”.
Marta Kotas
