Ulubionym motywem Jana Rosena był jeździec na koniu. Artysta przedstawiał go w różnych wariantach – raz był to subtelny portret amazonki na gniadej klaczy lub reprezentacyjny wizerunek ułana w pełnym umundurowaniu, innym razem natomiast szarża konna w zaśnieżonym lesie.
Jan Rosen urodził się w 1854 roku w Warszawie. Jego edukacja artystyczna rozpoczęła się bardzo wcześnie. Już będąc dzieckiem pobierał on nauki malarskiego rzemiosła, a pierwszymi nauczycielami młodego twórcy byli: Henryk Redlich oraz Franciszek Kostrzewski.
Jan Rosen kontynuował edukację w Monachium, gdzie doskonalił warsztat w ramach akademickich zajęć oraz uczył się prywatnie w pracowni Józefa Brandta. Następnie, w 1875 roku wyjechał do Paryża i podjął studia pod kierunkiem Jeana-Leona Gerome’a.
Artysta większość życia spędził poza granicami Polski. Przez wiele lat oddawał się podróżowaniu – zwiedził on między innymi Włochy, Paryż, Monachium i Lozannę, a także Skandynawię oraz Afrykę. W międzyczasie powstało dzieło zatytułowane Rewia na Placu Saskim przed wielkim księciem Konstantym w 1824 roku , które przyniosło Rosenowi sławę i przyczyniło się do powierzenia mu funkcji nadwornego malarza petersburskiego, którą to piastował od 1891 roku.
Pomimo udziału w licznych wyprawach malarz znajdował też czas na przyjazdy do Polski. Podczas wizyt w kraju uczestniczył w wystawach, organizowanych przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych.
Dopiero w latach dwudziestych XX wieku artysta powrócił na stałe do Polski. Jan Rosen zmarł w Warszawie w 1936 roku.
Jego dorobek twórczy obejmuje głównie obrazy batalistyczne oraz dzieła o tematyce wojskowej. Artysta pozostawił po sobie także sceny rodzajowe, w których niemal zawsze pojawiał się motyw jeźdźca na koniu lub choćby pędzącego dyliżansu, oraz portrety. Oprócz malowania obrazów Jan Rosen zajmował się też ilustratorstwem – jego prace były publikowane w kilku tygodnikach.
Głównym źródłem inspiracji były dla niego wojny napoleońskie oraz scenki z powstania listopadowego. Z dużą dokładnością ukazywał szczegóły umundurowania oraz uzbrojenia żołnierzy, dzięki czemu jego obrazy mają nie tylko wartość artystyczną, ale również dokumentalistyczną.
W swoich dziełach Jan Rosen pokazywał nie tylko bohaterskie walki, ale również codzienne życie żołnierzy. Widzimy więc wojaka drzemiącego na posterunku w zimową noc, konne patrole i manewry wojskowe oraz zaloty huzarów przy studni. Jego dorobek artystyczny obejmuje również obrazy nie związane z tematyką wojskową – są to portrety i scenki rodzajowe, w których bardzo często pojawia się motyw jeźdźca na koniu (vide Amazonka , Konkurs pojazdów na Placu Ujazdowskim ).
Choć prace Jana Rosena były cenione zarówno przez koneserów malarstwa, jak i historyków, to jednak wzbudzały kontrowersje u niektórych znawców sztuki. Krytycy zarzucali artyście zbyt wybiórcze przedstawianie wydarzeń z historii Polski. Twierdzili oni, iż malarz ukazywał jedynie te bitwy, dzięki którym mógł gloryfikować walecznych żołnierzy narodowych oraz podkreślać ich przewagę ilościową nad oddziałami wroga.
Bibliografia:
www.artinfo.pl
www.pinakoteka.zascianek.pl
Nina Kinitz 24 listopada 2009
