Przez trzy lata pobierał nauki u ojców Jezuitów w Braniewie. Wiadomo, że ojcem Hieronima był Florian Morsztyn, bachmistrz (urzędnik nadzorujący prace w kopalni, „przełożony” górników). Matką Hieronima była druga żona Floriana, Zuzanna Łaska. Hieronim miał kilka sióstr (Elżbietę, Jadwigę, Annę i Katarzynę) i na tym właściwie kończą się wiadomości dotyczące życiorysu Hieronima Morsztyna.
W 1606 roku, gdy Hieronim Morsztyn miał 25 lat ukazał się zbiór jego wierszy, zatytułowany „Światowa rozkosz”. Badacze literatury przypisują mu także autorstwo „Sumariusza wierszów”, cyklu 300 utworów o bardzo różnorodnej formie i treści; oraz autorstwo opowieści fantastyczno-przygodowej o królewnie Banialuce, zatytułowanej „Antipasty małżeńskie”. Cała pozostała spuścizna po Morsztynie utrwaliła się jedynie w formie rozproszonych odpisów z XVII i XVIII wieku.
Początkowa twórczość barokowego poety chwaliła życie dworskie i ziemiańskie. Morsztyn głosił postulaty czerpania rozkoszy z przemijającego świata i delektowania się życiem w zgodzie z Bogiem. Snuł też refleksje o przemijaniu i śmierci. Niewątpliwie najwybitniejszym znanym dziś dziełem tego okresu twórczości Morsztyna była wspomniana „Światowa rozkosz”. Charakteryzuje się ona barwnym językiem opisowym, bogactwem metaforycznych znaczeń, wykwintną narracją. Niektórzy badacze twierdzą, że „Światowa rozkosz” otworzyła pewien nowy, nieznany dotąd nurt w poezji, określany mianem „poezji światowych rozkoszy”. Z czasem barokowy zachwyt Morsztyna kulturą i wyniosłą miłością dworską zaczął przygasać, aż przemienił się w ucieczkę od zmanierowanych uczuć. Morsztyn zaczął poszukiwać koncepcji miłości naturalnej, ludowej. Doprowadziło go to jednak do wulgarnej stylistyki i zbliżyło jego poezję do dość niewybrednych w słownictwie ludowych erotyków.
Hieronim Morsztyn zmarł w sile wieku, miał ok. 42 lat (1623 rok).
Agata Ignatowicz 2008.06.19
