Na Sejneńszczyznę warto się wybrać, bo są tam czyste lasy, głębokie jeziora. A także doskonały teatr, świetni twórcy muzyki eksperymentalnej i inspirująca klubokawiarnia. Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” zaproponował program na tegoroczne lato
W Sejnach nie ma już Żydów, chociaż w środku miasteczka stoi synagoga. Kiedyś była biała, teraz trochę zszarzała i odpada z niej tynk.
Nie ma już rabinów i wiernych. Ludzi spieszących na targ na głównym rynku miasta i beczących owiec, które tam sprzedawano. Nie słychać języka jidysz i nie widać pobożnych mężczyzn, którzy całe dnie spędzali w jesziwie – wyższej szkole talmudycznej, która przyciągała uczniów z różnych stron świata.
Nie ma ludzi, ale muzyka pozostała. Przechodząc w ciągu dnia obok synagogi, można usłyszeć klarnet lub zobaczyć ćwiczącego przed wystąpieniem trębacza. Wszyscy przygotowują się do wieczornego koncertu.
Sztuka i natura
Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” opiekuje się sejneńską Białą Synagogą. Dzięki niemu to miejsce żyje. A odżywa szczególnie w czasie wakacji. Na ten czas Ośrodek „Pogranicze” przygotował mnóstwo atrakcji, które turystom zagubionych w sejneńskich lasach dostarczają dużą dawkę wysokiej kultury.
Sejneńszczyzna to świetna destynacja na wakacje. Miasteczko otoczone jest przez zielone lasy, w których pełno jagód i grzybów. Między lasami leżą jeziora. Niektóre z nich przypominają malutkie oczka wodne, inne są wielkie i mają duże fale. Na Sejneńszczyźnie można wygrzewać się w słońcu całymi dniami, leżeć na miękkim mchu lub ugotować zupę jagodową z zebranych wcześniej własnoręcznie jagód. Wszyscy znają ten region Polski jako świetne miejsce do letniego wypoczynku, z dala od wielkich ośrodków przemysłowych, z dala od hałasu i miejskiego chaosu.
Ale mało kto wie, że oprócz zachwycającej przyrody Sejneńszczyna oferuje też kulturę na wysokim poziomie. Po całym dniu spędzonym w promieniach słońca lub w cieniu sejneńskich lasów, można wybrać się na koncert jazzowy, posłuchać koncertu muzyki żydowskiej lub obejrzeć dobre przedstawienie teatralne.
Wszystko to doskonale wpisuje się w kontekst wielokulturowego regionu, gdzie pomiędzy gęstymi lasami i głębokimi jeziorami spotykają się różne języki i tradycje.
Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” postanowił nawiązać do kultury, która kiedyś rozwijała się w murach zajmowanych przez niego pomieszczeń. Pomysły, które oferuje na lato, związane są z wielokulturowością i bogatą tradycją regionu. Otwierają się też na teraźniejszość, na muzykę eksperymentalną i grę z tradycją.
Współcześni klezmerzy
Muzyka klezmerska trwała w Polsce dopóki żyli ci, którzy potrafili ją grać. W małych miasteczkach tworzyły się grupy muzyków, przygrywających w czasie wesel i innych uroczystości.
Z klezmerami kojarzy się charakterystyczny dźwięk klarnetu i skrzypkowe zawodzenie. Bogactwo muzyki klezmerskiej pobrzmiewa gdzieś we współczesnych utworach jazzowych. Jest to już tylko nawiązanie do tradycji, która stała się martwa. Kapele żydowskie już od pół wieku nie mają dla kogo grać. Ich fenomen polega jednak na tym, że wciąż powstają – tworzą je młodzi ludzie, nawiązujący w luźny sposób do tradycji żydowskiej.
W Sejnach klezmerzy grają do dziś.
Orkiestra klezmerska powstała kilka lat temu na potrzeby przygotowywanego wtedy spektaklu „Dybuk”. Jej członkami są młodzi mieszkańcy Sejneńszczyzny. To, jak grają, będzie można usłyszeć w lipcu i sierpniu w sejneńskiej Białej Synagodze.
W tym roku w repertuarze usłyszymy tradycyjną muzykę żydowską. Nie zabraknie też eksperymentów muzycznych z pogranicza rocka i jazzu.
Kroniki sejneńskie
Oferta na lato przygotowana jest przede wszystkim z myślą o tych, którzy odwiedzą w wakacje północno-wschodnią Polskę. Atrakcje czekają na nich od 30 czerwca do 22 sierpnia. Przygotowano coś dla wielbicieli teatru, muzyki, a także dla spragnionych wiedzy o regionie.
Niewątpliwie warto wybrać się na spektakl „Kroniki sejneńskie”.
Spektakl wyreżyserowała Bożena Szroeder. Aktorami są młodzi ludzie z Sejn i okolic. Scenariusz oparty został na opowieściach, które młodzież zbierała od mieszkańców Sejneńszczyzny. Z przedstawienia dowiemy się, jak wyglądały kiedyś sejneńskie odpusty, jakie pieśni usłyszeć można było pod synagogą, usłyszymy też opowieści związane z przygranicznym życiem.
Pełen dynamizmu, starych pieśni i ciekawych opowieści spektakl rekonstruuje dawne życie w miasteczku na końcu świata. Robi to w sposób poetycki, ale też autentyczny. Babcie, które opowiadały aktorom historie ze swojego życia, wzruszają się, słysząc, jak ich własne słowa płyną ze sceny.
Kroniki sejneńskie miały swoją premierę w 1999 roku i od tego czasu już trzecie pokolenie młodzieży-aktorów twórczo przekształca lokalną tradycję. Spektakl zjechał cały świat – pokazywany był w Nowym Jorku, na poznańskim festiwalu „Malta:, w Danii, Bośni i na Litwie. Warto zobaczyć go w lokalnej scenerii sejneńskiej synagogi.
Dolina Issy pod Sejnami
Film „Dolina Issy” powstał na podstawie plenerowego przedstawienia teatralnego, stworzonego w przestrzeni parku przy dworze w Krasnogrudzie – małej wsi niedaleko Sejn.
Dwór należał przed wojną do rodziny polskiego noblisty, Czesława Miłosza. Sejneńska młodzież spędziła tam kilka miesięcy, porządkując przestrzeń wokół niego, gospodarząc i tworząc. Młodzi zajmowali się też pracą etnograficzną. Stworzyli przestawienie teatralne, próbując przenieść przestrzeń Miłoszowego dzieciństwa w realia krasnogrudzkiego dworu (spektakl wyreżyserowany przez Małgorzatę Sporek-Czyżewską i Wojciecha Szreodera).
W tym roku Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” zajmuje się adaptacją Miłoszowego dworu w Krasnogrudzie. Za kilka lat ma tam powstać „Międzynarodowe Centrum Dialogu” – miejsce otwarte dla artystów i intelektualistów. W te wakacje odwiedzający Sejneńszczyznę zamiast poetyckiego plenerowego spektaklu obejrzą więc film oparty na twórczych działaniach sejneńskiej młodzieży.
Jazz po sejneńsku
Sejneńska Spółdzielnia Jazzowa to klubokawiarnia otwarta niedawno w budynku po dawnej jesziwie – stojącej naprzeciwko synagogi. To miejsce nocnych rozmów, wsłuchiwania się w jazzowe improwizacje i słuchania muzyki eksperymentalnej. Klubokawiarnia otwarta będzie od połowy lipca do połowy sierpnia – od południa do późnych godzin nocnych (oprócz poniedziałków). Tu zagrają zarówno zespoły początkujące, jak i najwybitniejsze postaci polskiej sceny jazzowej.
Spektakl „Kroniki Sejneńskie” grany: 30 czerwca, 3, 4, 7, 10, 11 lipca o godz. 19.30 w Białej Synagodze w Sejnach, bilety: 10 zł – ulgowy, 15 zł – normalny.
Film zrealizowany na podstawie przedstawienia „Dolina Issy” do obejrzenia: 19, 26 lipca, 2, 9, 16 sierpnia o godz. 19.30 w Białej Synagodze, Bilety: 5 zł – ulgowy, 10 zł – normalny.
Koncerty Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego odbywają się: 14, 18, 21, 25, 28 lipca, 1, 4, 8, 11, 15, 18, 22 sierpnia o godz. 19.30 w Białej Synagodze, bilety: 15 zł – ulgowy, 20 zł normalny.
Koncerty Sejneńskiej Spółdzielni Jazzowej odbywają się o godz. 19.30 w budynku Dawnej Jesziwy (obok Białej Synagogi), bilety: 15 zł – ulgowy, 20 zł – normalny:
Marcin Olak Trio – 15 lipca
Sing Sing Penelope – 17 lipca
Styjo – 22 lipca
Shofar – 24 lipca
Marycha River Brass Band – 29 lipca
Gaamera – 5 sierpnia
Hagaw – 7 sierpnia
Levity – 12 sierpnia
Jazzpospolita – 19 sierpnia
Blues Fellows – 21 sierpnia
IM 29.06.2009
