Sny o prowincji – twórczość Marka Włodarskiego.

Sny o prowincji – twórczość Marka Włodarskiego.


Marek
Włodarski, a właściwie Henryk Streng, urodził się w 1903 roku we Lwowie. Edukację
artystyczną rozpoczął w Wolnej Akademii Sztuk Pięknych we Lwowie, a następnie
kontynuował naukę w Państwowej Szkole Przemysłowej, gdzie pogłębiał wiedzę z
zakresu malarskiego kunsztu pod kierunkiem Kazimierza Sichulskiego. W celu
dalszego doskonalenia warsztatu artysta podjął studia w paryskiej Akademie
Moderne.

Podczas pobytu we Francji Henryk Streng
doskonalił warsztat w pracowni Fernanda Legera, którego sztuka odegrała
znaczącą rolę w późniejszej twórczości Polaka. W tym samym czasie zapoznał się
bliżej z dziełami nadrealistów, a także nawiązał kontakty z Andre Massonem oraz
teoretykiem surrealizmu – Andre Bretonem.

W 1930 roku
Henryk Streng przyłączył się do grona twórców skupionych wokół Zrzeszenia
Artystów Plastyków Artes , a trzy lata później
współuczestniczył też w założeniu grupy Neoartes . W tym
okresie artysta wstąpił również do Czerwonej Pomocy
polskiej sekcji Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, zajmującej
się udzielaniem pomocy więźniom politycznym oraz współpracą z Ligą Obrony Praw
Człowieka i Obywatela.

Henryk Streng nie tylko malował,
ale również nawiązał współpracę z czasopismami, tj. Sygnały
, dla których pisał artykuły przesiąknięte lewicowymi poglądami.

Po wybuchu II wojny światowej został żołnierzem Wojska
Polskiego i brał udział w kampanii wrześniowej. Następnie powrócił do Lwowa i
od 1941roku ukrywał się pod pseudonimem Marek Włodarski. Od tej pory przybrane
nazwisko traktował jak własne – podpisywał nim wszystkie dzieła, a z biegiem
czasu pozmieniał też sygnatury na swoich wcześniejszych obrazach.

W 1944 roku Marek Włodarski wyjechał do Warszawy. Niedługo po
przyjeździe został aresztowany i przewieziony do obozu koncentracyjnego w
Stutthofie koło Gdańska.

Po zakończeniu działań zbrojnych
malarz przeniósł się do Warszawy, a w 1947 roku rozpoczął karierę pedagogiczną
w tamtejszej PWSSP. Osiem lat później uhonorowano go tytułem profesora
nadzwyczajnego stołecznej Akademii Sztuk Pięknych.

W
okresie powojennym prace Włodarskiego były wielokrotnie eksponowane na
wystawach zagranicznych, m.in. w Monachium, Amsterdamie, Genewie i Kairze. Jego
obrazy prezentowano także na XXVIII Biennale w Wenecji.
Marek
Włodarski zmarł w Warszawie w 1960 roku.

W początkowym
okresie twórczości artysta łączył w swoich dziełach inspiracje kubizmem oraz
surrealizmem. Jego obrazy przedstawiały mniej lub bardziej zdeformowane
sylwetki fryzjerów, sprzedawców, rowerzystów oraz innych obywateli
prowincjonalnych miasteczek, majaczące na tle wymykającej się definicjom
przestrzeni. Krajobrazy rodem z marzeń sennych potęgowały niekiedy wrażenie nierzeczywistości
ludzi, którym bliżej było do manekinów, niż żywych istot. Krytyk i historyk
sztuki – Aleksander Wojciechowski dopatrzył się podobieństwa owych
kukieł
do bohaterów występujących w twórczości Brunona Schulza – reprezentanta
realizmu magicznego, a prywatnie przyjaciela Marka Włodarskiego.

Umowność postaci oraz przestrzeni wykreowanych przez artystę ukazuje
choćby namalowane w 1931 roku Pożegnanie żołnierzy . Obraz
przedstawia dwóch identycznych jeźdźców, którym bliżej do ołowianych
żołnierzyków z wąsem i rumianymi policzkami, niż prawdziwych mężczyzn. Jeden z
nich kiwa na pożegnanie płaskiej sylwetce kobiety, której plama ciała rozlewa
się i stapia z onirycznym krajobrazem. W tle widać nieproporcjonalnie małe
zarysy drzew, tworzące rozległy las, nad którym górują postaci niezwykłych
jeźdźców. Im bliżej kobiety, tym wszystko staje się większe, lecz zarazem mniej
realne… W prawej ręce dziewczyny widnieje duża plansza, będąca równocześnie wycinkiem
krajobrazu, w którym poruszają się obydwaj mężczyźni. W lewej dłoni dzierży ona
czerwoną chusteczkę, która wije się nad lasem i oplata drzewa, przechodząc
płynnie w krwawą wstęgę rzeki. Z niej wynurza się koń, który wbrew prawom
grawitacji kroczy stabilnie na dwóch nogach. Płaskie głowy jeźdźców
nienaturalnie układają się wzdłuż wstęgi, która przyciąga je do siebie jak
magnes. Prawa natury i fizyki nie obowiązują kukiełek z sennych marzeń Marka
Włodarskiego.

W latach trzydziestych artysta zaczął
tworzyć faktorealistyczne obrazy o tematyce rewolucyjnej (vide
Demonstracja obrazów
), interesowało go także życie proletariatu. Z
biegiem czasu sztuka Marka Włodarskiego stawała się coraz bardziej
abstrakcyjna, wciąż można było w niej jednak odnaleźć elementy typowe dla
twórczości prymitywistów. Po zakończeniu II wojny światowej artysta skupił się
na karierze pedagogicznej, lecz w wolnych chwilach malował metaforyczne
pejzaże.

Bibliografia:
http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes/artysci.jsp?Typ=detal&IdArtysty=100608

http://www.poland-art.com/index.php/wystawy/poznan/galeria-piekary/2630-marek-wodarski

http://webart.omikron.com.pl/paint/authors/wlod_ma/index.htm

Nina Kinitz 10 lutego 2010

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :