Rzeźbiarz z Jasła Karol Brej     

Rzeźbiarz z Jasła Karol Brej     

Na terenach Jasielszczyzny było wielu twórców ludowych z kręgu niezwykle oryginalnej kultury rękodzielniczej oraz muzykantów, poetów, gawędziarzy. Każde dzieło artysty ludowego, choć nieraz do siebie bardzo podobne, jest jednak inne i nie ma dwu identycznych. O efekcie i wartości sztuki ludowej decyduje nie tyle materiał z jakiego dany eksponat powstał, ale oryginalny i twórczy wkład pracy i zdolności manualne człowieka. Obecnie na ziemi Jasielszczyzny działa nieliczna grupa twórców ludów, która podtrzymuje tradycje swych poprzedników, a jednym z nich jest Karol Brej.
Karol Brej przyszedł na świat w 1927 roku w Dobryni, od roku 1952 mieszka w Jaśle. Jego zamiłowaniem od samego początku jest rzeźba w drewnie i ceramika figuralna, tymi dziedzinami sztuki zajmuje się od najmłodszych lat. W 1968 r. w Jasielskim Domu Kultury odbyła się jego pierwsza wystawa. Trzy lata później jego prace zostały zauważone w Rzeszowie, gdzie otrzymał I nagrodę w Konkursie Sakralnej Sztuki Ludowej. W 1976 r. w Ogólnopolskim Konkursie w Toruniu zdobył I miejsce, natomiast w Jasielskich Konfrontacjach Plastycznych zdobył II nagrodę, ponadto liczne wyróżnienia, m.in. w Konkursie Karpat Polskich w Nowym Sączu, II miejsce w konkursie „Dziecko w rzeźbie ludowej” Krosno 1979. Przykłady te to niewielki wycinek dorobku artystycznego rzeźbiarza. Liczne sukcesy i różnorodność prac miały wpływ na uznanie go przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w Warszawie za twórcę ludowego. Prace Karola Breja znajdują się w muzeach w Sanoku, Nowym Sączu, Toruniu, Turku, Krakowie, Warszawie, Rzeszowie, Jaśle, oraz za granicą: w Lipsku, Dreźnie, Koszycach i Paryżu. Ulubionym materiałem artysty jest drewno i glina, ale chętnie tworzy także ze słomy, a nawet ciasta, jak sam artysta mówi „z gliną nie ma takiego dużego problemu. Jest jej na naszych ziemiach pod dostatkiem. Najczęściej używam tej z Żółkowa i Harklowej. Najtrudniejszą pracą jest jednak wypalanie. Do tego potrzebny jest dobry piec, inaczej figurki pękają”.
Jedną z najbardziej znanych jego prac jest szopka, wystawiana w kościele z 1667 roku w Baczale Dolnym k. Jasła. Szopka składa się z dużego zrębowego budynku ze słomianym dwuspadowym dachem, na którym dwaj dmący w trąby aniołowie podtrzymują napis Gloria in excelsis Deo. Budynek otacza zielona plandeka imitująca skały i plastikowe palmy. Duże drewniane starannie wykonane kukiełki ułożone są w sceny adoracji żłobka, pokłonu Trzech Króli, ucieczki do Egiptu i śmierci Heroda.
Karol Brej chętnie pokazuje swój warsztat najmłodszym. Lekcje z jego udziałem to niezapomniane wrażenia. Artysta bowiem nie tylko pokazuje swój rzeźbiarski kunszt, ale potrafi przy tym barwnie opowiadać , jest również laureatem wielu konkursów gawędziarskich i krasomówczych.
Od 1984 r. pracuje w Zakładowym Domu Kultury Rafineri Nafty Jasło jako instruktor ds. rzeźby i ceramiki figuralnej. Uczy dzieci i młodzież sztuki rzeźbienia. Stale poszukuje nowych form swej twórczości. Wykonuje instrumenty muzyczne: skrzypce, cymbały i flety proste, a także szopki ludowe z drewna i gliny.
W 1988 r. za całokształt pracy twórczej uchwałą Rady Państwa otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi.

Anna Czopor 2009.10.25

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :