Na południowy zachód od Strzelców Opolskich wznosi się na prawym brzegu Odry bazaltowe wzgórze o wysokości 410 metrów, na którym w średniowieczu znajdował się kościół św. Jerzego. Między rokiem 1500 a 1516 rodzina hrabiowska Gaschin zbudowała tu drewnianą kapliczkę ku czci św. Anny, która podlegała pod kościół św. Parafialny w Leśnicy. W kaplicy znajdowała się drewniana figura św. Anny Samotrzeciej.
O św. Annie, matce Maryi i babci Jezusa Chrystusa nie znajdziemy informacji w księgach Pisma Świętego ani w Ewangelii. Mówią o niej apokryficzne pisma, które pochodzą z początków chrześcijaństwa.
Według starego podania św. Anna urodziła się w Judei, jej rodzice Natan i Maria byli potomkami królewskiego rodu Dawida. Anna i jej mąż Joachim długo oczekiwali na potomstwo. Po bardzo wielu latach modlitw i próśb doczekali się potomstwa. Anna urodziła córkę Maryję. Gdy Maryia dorosła została Matką Boga. Anna jest więc Babcią domowego ogniska, gdzie wnukiem był Syn Boży.
Figurka św. Anny, znajdująca się w sanktuarium przedstawia Annę , trzymającą na ręku dwoje dzieci – Jezusa i Maryję. Dzieci są wysunięte na pierwszy plan, a ona sama jest trzecia stąd jej przydomek – Samotrzecia.
Skąd figurka znalazła się w Sanktuarium? Tego niestety nie wiadomo. Kiedy przybyli franciszkanie w 1655 roku na Górę Chełmską, stał już na niej kościółek św. Anny. W żadnych kronikach niestety nie ma przekazów na ten temat. A zatem pierwsze 200 lat figurki jest bardzo trudne do odtworzenia. Pozostają jedynie legendy i baśnie. Jedna z nich mówi o księciu, który powracał z wyprawy wojennej. Na szczycie, kiedy woły się zatrzymały i nie chciały pójść dalej, książę odczytał to jako znak Boży i wybudował w tym miejscu kościół, umieszczając w nim figurkę św. Anny, którą wiózł wśród łupów wojennych.
Figurka św. Anny ma 52 cm wysokości i jest wykonana z drzewa lipowego. Niestety nie wiadomo w jakim okresie historycznym dodano do niej 12 centymetrowy postument z drzewa bukowego. Obecna warstwa polichromii przedstawia św. Annę ubraną w zieloną suknię – kolor nadziei i płaszcz czerwony – kolor miłości. W długą sukienkę ubrana jest również postać Maryi. Jezus nie ma okrycia. Jednak te wszystkie szczegóły nie są widoczne dla przybywającego pielgrzyma , ponieważ wszystkie trzy postacie okrywa jedna suknia.
Pierwsze pielgrzymki zaczęły przybywać tu w połowie siedemnastego wieku. Ich rosnąca liczba sprawiła, że konieczne stało powiększenie kapliczki . Hrabia Melchior Ferdynand Gaschin starał się , aby duszpasterstwo w sanktuarium przejęli zakonnicy. W roku 1652 swoją gotowość wyrazili polscy franciszkanie. W roku 1655 do małego domku na górze wprowadził się Piotr Rychłowski z 22 braćmi. Franciszkanie dokładali wszelkich starań , aby rozwijać kult św. Anny. Ponieważ w dniu św. Anny czytany jest fragment ewangelii mówiący o skarbie ukrytym w ziemi i o kupcu poszukującym pereł, czci się ją również jako patronkę górników.
Hrabia Jerzy Adam Gaschin zwiększył popularność tego znanego na całym Górnym Śląsku sanktuarium, kiedy w roku 1700 założył tu obszerną kalwarię, będącą dziełem sztuki, łączącym plastykę i architekturę. Za jej wykonanie odpowiadał Domenico Singo z Opola. Liczne kaplice miały sprawić , że do roku 1709 miała tu powstać „nowa Jerozolima”, która jednak szybko opustoszała, ponieważ franciszkanie odmówili opieki nad tym obiektem. Dopiero 14 września 1764 roku odbyło się uroczyste poświęcenie drogi krzyżowej , a franciszkanie dokonali otwarcia poszczególnych stacji. Nowe budynki klasztorne zostały zbudowane przez zakonników w latach 1733 – 1749.
Bezpośrednio przed kościołem jest prostokątny dziedziniec. Otoczony jest z trzech stron krużgankami, wewnątrz których znajduje się kilkanaście stuletnich konfesjonałów.
Corocznie nawiedzało to święte miejsce od 50 do 70 tysięcy pielgrzymów aż do roku 1808. Po dokonanej przez władze pruskie w 1810 roku sekularyzacji , franciszkanie musieli opuścić sanktuarium. Kłótnie między rodem Gaschin a pruskim urzędem skarbowym o prawo własności do klasztoru doprowadziły do dewastacji całego obiektu. Od roku 1827 biskup wrocławski książę Schimonsky usiłował uzyskać u władz pruskich pozwolenie na ponowne osiedlenie się franciszkanów na Górze św. Anny. Od roku 1859 aż do ich wypędzenia w czasie pruskiego Kulturkampfu w 1875 roku oraz po roku 1887 w klasztorze przebywali franciszkanie.
Podczas powstań Śląskich odbyła się tu jedna z najkrwawszych bitew. W okresie drugiej wojny światowej Niemcy brutalnie usunęli stąd franciszkanów. Do dziś sanktuarium to jest miejscem licznych pielgrzymek. Podczas swej pielgrzymki do Ojczyzny Górę św. Anny odwiedził także papież Jan Paweł II.
Nieopodal kościoła znajduje się Grota Lurdzka. Grota została ukończona w roku 1914. Została wzniesiona dzięki wysiłkom Karola Bauma. Wcześniej w tym miejscu działał kamieniołom bazaltu. Wykorzystując usytuowanie terenu Grotę otoczono 14 kaplicami skalnymi, które tworzą kolejne stacje drogi krzyżowej. Wewnątrz kaplic umieszczone są płaskorzeźby , które zostały wykonane z kamienia wapiennego. Ponieważ kościół św. Anny nie może pomieścić tysięcy pielgrzymów przybywających do sanktuarium , bardzo często uroczystości odbywają się w Grocie Lurdzkiej. Grota ta została wybudowana na wzór skalnej groty w Lourdes, we Francji.
Agnieszka Kowalczyk 2010-09-14
Korzystałam: „Sanktuaria w Europie”
Muza.sa
